Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων: Από τις αρχές στην ανάληψη συγκεκριμένης δράσης για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη

Σήμερα η ΕΕ γιορτάζει την πέμπτη επέτειο του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων στο πρώτο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα, κάνει απολογισμό της προόδου που έχει σημειωθεί και ατενίζει στο μέλλον.

Έχουν περάσει πέντε χρόνια από τη διακήρυξη του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων από το Ευρωπαίκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ το 2017. Έκτοτε, η δέσμευση αυτή επιβεβαιώθηκε εκ νέου στην κοινωνική σύνοδο κορυφής του Πόρτο το 2021 από τους ηγέτες της ΕΕ, τους κοινωνικούς εταίρους και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η Επιτροπή έχει προτείνει περισσότερες από 130 πρωτοβουλίες για την υλοποίηση του πυλώνα στα κράτη μέλη και για την επίτευξη μιας κοινωνικής Ευρώπης που θα είναι δίκαιη, συμπεριληπτική και με πολλές ευκαιρίες.

Οι πρωτοβουλίες αυτές κυμαίνονται από τη μισθολογική διαφάνεια και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, τους κατώτατους μισθούς και την επένδυση σε δεξιότητες έως την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, το ελάχιστο εισόδημα και την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων.

Ύστερα από την ισχυρή κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, οι αρχές του πυλώνα παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικές στο τρέχον πλαίσιο, στο οποίο πολλά νοικοκυριά δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα λόγω των αυξημένων τιμών που επιδεινώθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων

Η Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων τον Μάρτιο του 2021. Μέχρι σήμερα μεγάλη πλειονότητα των μέτρων που προβλέπονται στο σχέδιο είτε έχουν ήδη εγκριθεί είτε έχουν δρομολογηθεί από την Επιτροπή. Στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα στις Βρυξέλλες γιορτάσαμε την 5η επέτειο του πυλώνα με την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον επίτροπο Σμιτ και πολλούς άλλους διακεκριμένους προσκεκλημένους.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενέκριναν τους κοινωνικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2030» που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για τον πυλώνα και παρουσίασαν τις εθνικές συνεισφορές τους για την επίτευξη αυτών των στόχων. Ο συνδυασμός των δεσμεύσεων όλων των κρατών μελών θέτει την ΕΕ σε σταθερή πορεία για την επίτευξη ή ακόμη και την υπέρβαση των στόχων της ΕΕ. Οι εθνικοί στόχοι είναι το αποτέλεσμα εντατικής διαδικασίας διαβούλευσης των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων εσωτερικών διαβουλεύσεων με βασικούς κοινωνικούς φορείς, όπως οι κοινωνικοί εταίροι, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι τοπικές αρχές.

Οι τρεις στόχοι σε επίπεδο ΕΕ, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030, είναι οι εξής:

  1. Τουλάχιστον το 78% των ατόμων ηλικίας 20 έως 64 ετών θα πρέπει να εργάζεται.
  2. Τουλάχιστον το 60% όλων των ενηλίκων θα πρέπει να παρακολουθεί κατάρτιση κάθε χρόνο.
  3. Ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 5 εκατομμυρίων παιδιών, συγκριτικά με το 2019.

Παραδείγματα πρωτοβουλιών που αναλήφθηκαν για την υλοποίηση του πυλώνα —που διαρθρώνονται γύρω από τα τρία κύρια κεφάλαιά του σχετικά με την αγορά εργασίας, τις συνθήκες εργασίας και την κοινωνική ένταξη— είναι τα εξής:

Ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση στην αγορά εργασίας

Δίκαιοι όροι εργασίας

Κοινωνική προστασία και ένταξη

Ιστορικό

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή διακήρυξαν τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων στις 17 Νοεμβρίου 2017 στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία. Ο πυλώνας καθορίζει 20 καθοδηγητικά δικαιώματα και αρχές για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη στον 21ο αιώνα, η οποία θα είναι δίκαιη, συμπεριληπτική και γεμάτη ευκαιρίες.

Με την ευκαιρία της κοινωνικής συνόδου κορυφής στο Πόρτο, που πραγματοποιήθηκε στις 7 και 8 Μαΐου 2021, τα κράτη μέλη επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δέσμευση και τη φιλοδοξία τους. Στις 7 Μαΐου 2021 οι εταίροι της ΕΕ (τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι κοινωνικοί εταίροι και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών) υιοθέτησαν τους τρεις πρωταρχικούς στόχους κοινωνικών δικαιωμάτων για το 2030 με μια κοινή κοινωνική δέσμευση του Πόρτο. Στις 8 Μαΐου 2021 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ ενέκριναν τη δήλωση του Πόρτο, η οποία δίνει έμφαση στην κοινωνική Ευρώπη. Στις 25 Ιουνίου 2021 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρέτισε τους πρωταρχικούς στόχους της ΕΕ που ορίζονται στο σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τη διακήρυξη του Πόρτο.

Διατίθεται χρηματοδότηση από την ΕΕ για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ιδίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+), το οποίο χρηματοδοτεί έργα που προωθούν την κοινωνική ένταξη, καταπολεμούν τη φτώχεια και επενδύουν στους ανθρώπους, καθώς και άλλα ταμεία της πολιτικής συνοχής, τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και το InvestEU.

Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα είναι η ετήσια εμβληματική εκδήλωση της Γενικής Διεύθυνσης Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης (ΓΔ EMPL) της Επιτροπής. Πραγματοποιείται για πρώτη φορά φέτος, παρέχοντας την ευκαιρία να εορταστεί η πέμπτη επέτειος του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.