Νέοι κανόνες διαφάνειας για την ΕΚΕ
Με καθοριστική συμβολή της Ελληνικής Προεδρίας, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία για την Οδηγία που υποχρεώνει μεγάλες εταιρίες και επιχειρηματικούς ομίλους, να δημοσιοποιούν στο εξής, εκτός από τους ισολογισμούς τους, και στοιχεία Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Τέτοια στοιχεία σχετίζονται με την δραστηριότητά τους στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της δωροδοκίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς και σχετικά με την ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και τα επαγγελματικά προσόντα των μελών των οργάνων διοίκησής τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκσυγχρονίζει το νομοθετικό της πλαίσιο για την ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας εταιριών δημοσίου συμφέροντος που απασχολούν περισσότερους από 500 εργαζομένους, περίπου 6000 σε ολόκληρη την ΕΕ. Ως εταιρίες δημοσίου συμφέροντος ορίζονται οι εισηγμένες σε χρηματιστήρια, οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρίες καθώς και όσες έχουν σημαντικό δημόσιο ρόλο εξαιτίας του μεγέθους του κύκλου των εργασιών τους και του εταιρικού τους κύρους. Σημειώνεται ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των νέων κανόνων.
H νέα ρύθμιση δεν είναι δεσμευτική ως προς τον τρόπο δημοσιοποίησης των σχετικών πληροφοριών, αλλά παρέχει σημαντική ευελιξία στις επιχειρήσεις ώστε να επιλέγουν οι ίδιες τον τρόπο που θεωρούν καταλληλότερο. Μέχρι το καλοκαίρι του 2018, η Κομισιόν θα συντάξει έκθεση για την καθιέρωση υποχρέωσης των μεγάλων επιχειρήσεων να δημοσιεύουν ετησίως και ανά κράτος-μέλος ή τρίτη χώρα όπου δραστηριοποιούνται, πληροφορίες για τα κέρδη που πραγματοποιούν, τους φόρους που καταβάλλουν και τις δημόσιες ενισχύσεις που λαμβάνουν.
Η Νέα Στρατηγική της ΕΕ για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη για την Περίοδο 2011-2014.
Ελένη Αποσπόρη, PhD Επίκουρη Καθηγήτρια, ΟΠΑ
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόσφατο έγγραφό της περιγράφει την αναθεωρημένη στρατηγική που θα ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) (European Commission, 2011). Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό ως ΕΚΕ ορίζεται η «ευθύνη των επιχειρήσεων σχετικά με τις επιπτώσεις της δράσης τους στην κοινωνία». Για να εναρμονιστούν πλήρως με τις αρχές της ΕΚΕ, οι επιχειρήσεις πρέπει να ενσωματώσουν στην λειτουργία τους κοινωνικές, ηθικές και περιβαλλοντικές προτεραιότητες ενώ η συμμόρφωση με την υπάρχουσα νομοθεσία απoτελεί βασική προϋπόθεση πριν από τις δράσεις ΕΚΕ.
Σε σχέση με το 2006, όταν δημοσιεύτηκε η τελευταία πολιτική της Επιτροπής σε θέματα ΕΚΕ, υπάρχει σημαντική αύξηση στον αριθμό των εταιρειών που υιοθετούν τις αρχές και τις πρακτικές της ΕΚΕ. Όμως, η πρόσφατα ανανεωμένη στρατηγική έρχεται σε μία περίοδο όπου η οικονομική κρίση και οι κοινωνικές της συνέπειες έχουν περιορίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις επιχειρήσεις. Με την προώθηση της ΕΚΕ, η Επιτροπή φιλοδοξεί να ενισχύσει τις συνθήκες εκείνες που συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη, την υπεύθυνη συμπεριφορά των επιχειρήσεων και τη μακροχρόνια απασχόληση των εργαζομένων. Άλλωστε η ΕΚΕ βοηθά τις ίδιες τις επιχειρήσεις (αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας, πρόσβαση σε νέες αγορές, καλύτερη πρόβλεψη των κοινωνικών και νομοθετικών αλλαγών) αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της.
Η υιοθέτηση πρακτικών της ΕΚΕ πρέπει να γίνει από τις ίδιες τις εταιρείες, ωστόσο δημόσιοι φορείς και οργανισμοί μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο με έναν συνδυασμό εθελοντικών μέτρων και κανονισμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει την ευρωπαϊκή ατζέντα για την ΕΚΕ μέχρι το 2014 με οκτώ δράσεις για τις οποίες δεσμεύεται να πάρει μέτρα ενώ προτείνει να κάνουν το ίδιο και τα Κράτη-Μέλη της, οι εταιρείες, και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς. Συγκεκριμένα οι δράσεις είναι:
1. Ενίσχυση της προβολής της ΕΚΕ και διάχυση καλών πρακτικών: Με τη δημόσια προβολή των εταιρικών πρακτικών ΕΚΕ, περισσότερες εταιρείες θα ενθαρρυνθούν να δημιουργήσουν τη δική τους στρατηγική προσέγγιση ΕΚΕ. Η επιτροπή σκοπεύει να διευκολύνει τη δημόσια δέσμευση για θέματα ΕΚΕ και να επιβραβεύσει της συμπράξεις για θέματα ΕΚΕ μεταξύ εταιρειών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών.
2. Μέτρηση και αύξηση της εμπιστοσύνης στις επιχειρήσεις: Οι ανεύθυνες πρακτικές από κάποιες εταιρείες, καθώς και η συχνή υπερβολή από άλλες σχετικά με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές τους επιδόσεις, οδηγεί σε μείωση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων από τους καταναλωτές. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή δεσμεύεται να διερευνήσει τις παραπλανητικές «πράσινες» καμπάνιες μάρκετινγκ και να αρχίσει ένα διάλογο μεταξύ εταιρειών, καταναλωτών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών για την αμοιβαία κατανόηση των απαιτήσεων κοινωνίας-επιχειρήσεων.
3. Βελτίωση της αυτορυθμιστικής διαδικασίας: Πολλές φορές, οι επιχειρήσεις μόνες τους, ή σε συνεργασία με άλλες παίρνουν μέρος σε διαδικασίες κατά τις οποίες ρυθμίζουν οι ίδιες κάποιο μέρος της εταιρικής τους διακυβέρνησης- όπως πχ. κοινοί Κώδικες Δεοντολογίας για έναν κλάδο επιχειρήσεων. Η ενίσχυση της διαδικασίας αυτής θα γίνει με την ανάπτυξη κώδικα καλών πρακτικών για αυτορυθμιστικές διαδικασίες.
4. Ενίσχυση της ανταμοιβής των κοινωνικά υπεύθυνων εταιρειών: Οι εταιρείες μπορούν να «ανταμειφθούν» για την υπεύθυνη δράση τους με αυξημένες πωλήσεις, με προνομιακή αντιμετώπιση σε θέματα δημόσιων συμβάσεων, ή με την καλύτερη πρόσβασή τους σε επενδυτικά κεφάλαια. Ειδικά για το τελευταίο, η Επιτροπή εξετάζει να ζητήσει από όλες τις χρηματιστηριακές και επενδυτικές επιχειρήσεις να ενημερώνουν τους πελάτες τους για τα ηθικά και κοινωνικά κριτήρια που εφαρμόζουν στις επενδυτικές αποφάσεις τους.
5. Βελτίωση της εταιρικής δημοσίευσης υπεύθυνων κοινωνικών και περιβαλλοντικών πληροφοριών: Η Επιτροπή θα προτείνει μια νομοθετική ρύθμιση που θα θέτει σαφείς κανόνες υπέρ της διαφάνειας των κοινωνικών απολογισμών που ήδη δημοσιεύονται από περίπου 2.500 ευρωπαϊκές εταιρείες και θα αναπτύξει μία πολιτική που θα ενθαρρύνει τις υπόλοιπες να μετράνε και να δημοσιεύουν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις.
6. Περαιτέρω ενσωμάτωση της ΕΚΕ στην εκπαίδευση και την έρευνα: Τα Κράτη-Mέλη μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο ενθαρρύνοντας τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να ενσωματώσουν την ΕΚΕ και την αειφόρο ανάπτυξη στη διδακτέα ύλη τους ενώ και η Επιτροπή θα ενισχύσει οικονομικά εκπαιδευτικά προγράμματα ΕΚΕ.
7. Έμφαση στη σημασία των εθνικών και τοπικών πολιτικών ΕΚΕ: Τα Κράτη-Μέλη καλούνται να δημιουργήσουν ή να εκσυγχρονίσουν τα σχέδια τους για την προώθηση της ΕΚΕ με αναφορά σε διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές και κατευθυντήριες αρχές.
8. Ευθυγράμμιση των Ευρωπαϊκών προσεγγίσεων ΕΚΕ με τις παγκόσμιες τάσεις: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εστιάσει τις ενέργειές της στην ενσωμάτωση από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις των διεθνώς αναγνωρισμένων πρακτικών και αρχών ΕΚΕ, αλλά και στην προώθηση των αρχών αυτών σε άλλες χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή επιτροπή καλεί, τέλος, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διάφορους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, φορείς και επιτροπές, καθώς και ηγέτες από τον επιχειρηματικό κόσμο και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σε ανοιχτό διάλογο και σε δημόσια δέσμευση σχετικά με την ΕΚΕ.
ΑΝΑΦΟΡΑ
European Commission, (2011). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions: A Renewed EU Strategy 2011-14 for Corporate Social Responsibility. EU, Brussels.