Η ΣΟΛ Crowe παρουσιάζει την πρώτη μελέτη για την εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων Υποβολής Εκθέσεων Βιωσιμότητας (European Sustainability Reporting Standards – ESRS) από εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο Αθηνών βάσει της σχετικής Εθνικής Νομοθεσίας 5164/2024, καταγράφοντας τη συμμόρφωση και τις τάσεις για το πρώτο έτος εφαρμογής των νέων προτύπων.
Η μελέτη βασίζεται σε δείγμα 49 εισηγμένων εταιρειών που δημοσίευσαν σχετική Έκθεση Βιωσιμότητας για τη χρήση του 2024 σύμφωνα με τα ESRS, και έχουν λάβει έκθεση περιορισμένης διασφάλισης από ορκωτούς ελεγκτές. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τις επίσημες αναφορές που έχουν αναρτηθεί στον ιστότοπο του Χρηματιστηρίου Αθηνών και αποτελούν την πρώτη σχετική μελέτη στην Ελλάδα που αποτυπώνει την προσέγγιση των ελληνικών επιχειρήσεων προς τους στόχους του ESG.
Καθολική υιοθέτηση των προτύπων για την κλιματική αλλαγή και τους εργαζόμενους
Κεντρικό στοιχείο των ευρημάτων της μελέτης αποτελεί ο βαθμός συμμόρφωσης των επιχειρήσεων στα βασικά θεματικά πρότυπα, αυτό της κλιματικής αλλαγής, καθώς και του οικείου εργατικού δυναμικού, το οποίο καλύπτει όλα τα ουσιώδη ζητήματα που σχετίζονται με τους άμεσα απασχολούμενους εργαζόμενους μιας επιχείρησης (σύνθεση, ίσες ευκαιρίες, συνθήκες εργασίας, εκπαίδευση και ανάπτυξη, υγεία και ασφάλεια στην εργασία κ.ά.), και διασφαλίζει ότι η ίδια η επιχείρηση ενθαρρύνει τη λήψη μέτρων για την προώθηση της κοινωνικής υπευθυνότητας, της ισότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης στο εσωτερικό της.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, όλες οι εταιρείες του δείγματος υιοθέτησαν τα θεματικά πρότυπα E1 (Κλιματική Αλλαγή) και S1 (Οικείο Εργατικό Δυναμικό), σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις τάσεις που καταγράφονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ διαπιστώνεται ικανοποιητική κάλυψη των απαιτήσεων, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για το πρώτο έτος εφαρμογής των προτύπων, το οποίο χαρακτηρίζεται από αυξημένη πολυπλοκότητα και σημαντικές προσαρμογές.
Συνολικά, οι εταιρείες του δείγματος αξιολόγησαν κατά μέσο όρο 6 από τα 10 θεματικά πρότυπα ως σημαντικά. Σημειώνεται ότι ήταν η αναγνώριση του προτύπου, που αφορά τους εργαζομένους στην αλυσίδα αξίας (προμηθευτές, συνεργάτες, πελάτες κ.λπ.) ως σημαντικό θέμα ήταν αρκετά χαμηλή, γεγονός που αποτυπώνει μια περιορισμένη στόχευση στη βιωσιμότητα της αλυσίδας αξίας, με μόλις το 33% των εταιρειών να έχει θεσπίσει σχετικές διαδικασίες αξιολόγησης των προμηθευτών του, βάσει κριτηρίων ESG.
Ασυνέπεια μεταξύ στόχων και στρατηγικής για το κλίμα
Το 38% των εταιρειών έχει θέσει συγκεκριμένους κλιματικούς στόχους, ωστόσο δεν συνοδεύονται με τα αντίστοιχα σχέδια μετάβασης. Η ασυνέπεια αυτή υποδεικνύει την ανάγκη για πιο ολιστική και συνεπή προσέγγιση στη διαχείριση του κλιματικού κινδύνου και τη διαμόρφωση ESG στρατηγικών με μετρήσιμα βήματα και σαφές χρονοδιάγραμμα. Το εύρημα αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για σύνδεση των στόχων με συγκεκριμένες παρεμβάσεις και επενδυτικά πλάνα, την υιοθέτηση ενδιάμεσων δεικτών προόδου και τη διαμόρφωση σαφούς χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
Ευρωπαϊκή Ταξινομία – Χαμηλή ευθυγράμμιση κύκλου εργασιών, υψηλότερη στα CapEx
Η Ευρωπαϊκή Ταξινομία (EU Taxonomy) είναι ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο σύστημα ταξινόμησης που καθορίζει ποιες οικονομικές δραστηριότητες θεωρούνται περιβαλλοντικά βιώσιμες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο βασικός της στόχος είναι να βοηθήσει επενδυτές, επιχειρήσεις και δημόσιες αρχές να κατανοούν ποιες δραστηριότητες συμβάλλουν ουσιαστικά στην πράσινη μετάβαση και να κατευθύνουν αντίστοιχα τα κεφάλαια και τις πολιτικές τους.
Για να θεωρηθεί μια οικονομική δραστηριότητα ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Ταξινομία πρέπει να συμβάλλει ουσιαστικά σε έναν από τους 6 περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, όπως η μείωση της κλιματικής αλλαγής, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η βιώσιμη χρήση υδάτων, η κυκλική οικονομία, η πρόληψη ρύπανσης και η προστασία της βιοποικιλότητας.
Στο πεδίο της Ευρωπαϊκής Ταξινομίας, το μέσο ποσοστό κύκλου εργασιών που συνδέεται με ευθυγραμμισμένες δραστηριότητες ανέρχεται μόλις στο 6%, καταδεικνύοντας το μικρό εύρος βιώσιμων δραστηριοτήτων για τις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες στην παρούσα φάση. Ωστόσο, το μέσο ποσοστό των Κεφαλαιουχικών Δαπανών (CapEx) που συνδέεται με ευθυγραμμισμένες βάσει της Ταξινομίας δραστηριότητες εμφανίζεται αισθητά υψηλότερο – με πάνω από το 10% του δείγματος να καταγράφει διαφορά άνω του 30% μεταξύ CapEx και Κύκλου Εργασιών. Το εύρημα αυτό υποδηλώνει μια θετική τάση επένδυσης προς πιο βιώσιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Χρηματοπιστωτικός τομέας – Περιθώριο για μεγαλύτερη ευθυγράμμιση
Αναλύοντας τις εκθέσεις των τεσσάρων συστημικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, προέκυψε ότι ο δείκτης Green Asset Ratio (GAR) παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός, με μέσο όρο 2%. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη κατεύθυνση χρηματοδότησης προς δραστηριότητες που πληρούν τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ταξινομίας και δύνανται να ενισχύσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Επόμενα βήματα – Ενίσχυση της διαφάνειας και της συνέπειας
Τα συνολικά ευρήματα της μελέτης σκιαγραφούν μια θετική αφετηρία για τις ελληνικές εισηγμένες επιχειρήσεις στην πορεία συμμόρφωσης με τα ESRS, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύουν κρίσιμες περιοχές που χρήζουν περαιτέρω ενίσχυσης: η συνέπεια μεταξύ στόχων και στρατηγικής, η ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αλυσίδα αξίας και η ενίσχυση των επενδύσεων σε δραστηριότητες που συνδέονται με την Ταξινομία συνιστούν βασικές προτεραιότητες για την επόμενη φάση.
Ο ρόλος των Εκθέσεων Βιωσιμότητας στην εταιρική αναφορά
Η μέση έκταση των Εκθέσεων Βιωσιμότητας που εξετάστηκαν ανέρχεται σε 150 σελίδες, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η βιωσιμότητα πλέον καταλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εταιρική αναφορά. Παρά την πολυπλοκότητα και τις απαιτήσεις των νέων προτύπων, οι περισσότερες εταιρείες κατάφεραν να καλύψουν επαρκώς τις βασικές απαιτήσεις, θέτοντας μια ισχυρή βάση για τις επόμενες φάσεις εφαρμογής.
Η πρώτη αυτή χαρτογράφηση της εφαρμογής των ESRS από τις εισηγμένες εταιρείες στο Χ.Α. αποτυπώνει μια γενικά θετική εικόνα, με επαρκή συμμόρφωση και υψηλό επίπεδο δέσμευσης. Η μελέτη της ΣΟΛ Crowe αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο καλύτερης κατανόησης του τοπίου των αναφορών βιωσιμότητας στην ελληνική αγορά, ενόψει των συνεχώς αυξανόμενων απαιτήσεων διαφάνειας και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
