Η Ημερίδα «Η ζωή μας εδώ – Μετανάστευση και ποιότητα ζωής: εμπειρίες, προκλήσεις και ένταξη», που πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιουνίου 2025 στο ξενοδοχείο Royal Olympic, ολοκληρώθηκε με επιτυχία, δίνοντας χώρο σε διάλογο αλλά κυρίως στις φωνές της εμπειρίας. Στο επίκεντρο των τοποθετήσεων ήταν το βίωμα για την ένταξη, τη συμπερίληψη και την ποιότητα ζωής πλαισιωμένο από τοποθετήσεις από τον ακαδημαϊκό χώρο αλλά και τον χώρο της κοινωνίας των πολιτών. Οι μαρτυρίες μεταναστριών, μεταναστών και προσφύγων αποτέλεσαν το πιο δυνατό σημείο της Ημερίδας, υπενθυμίζοντας ότι το βίωμα φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και αποτελεί θεμέλιο για την οικοδόμηση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς, με ισότητα και σεβασμό. Η Ημερίδα ανέδειξε κρίσιμες διαστάσεις της ένταξης προσφύγων, μεταναστών και μεταναστριών στην Ελλάδα, με έμφαση στην υγεία, την εκπαίδευση και την εργασία, μέσα από μια διαθεματική, κοινοτικά προσανατολισμένη προσέγγιση.
Στο πρώτο στρογγυλό τραπέζι «Υγεία χωρίς σύνορα: από το δικαίωμα στην πρόσβαση», ο Θοδωρής Φούσκας, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας, ανέφερε πως οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί επηρεάζονται δυσανάλογα από την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Χαρακτηριστικά είπε ότι «τα άτομα αναζητούν λύσεις χωρίς όμως να καταλήγουν σε μια προσωπική στρατηγική γι’ αυτό και στρέφονται στο οικείο περιβάλλον της κοινότητάς τους». Η Ίριδα Μούζου, Ψυχολόγος και Κοινωνική Επιστήμονας, Δίκτυο Μέλισσα, μίλησε για την προέλευση του αιτήματος για πρόσβαση στην υγεία, το οποίο προέρχεται από την κοινωνία, απαιτεί γρήγορη ένταξη, χωρίς να δίνει την πρέπουσα σημασία στον ρόλο της έκφρασης της προσωπικότητας της αιτούσας, δρώντας κατά αυτόν τον τρόπο ως αυθεντία».
Η Νεφέλη Στουρνάρα παρουσίασε την τοποθέτηση της Rana Kamperis, Operations Manager AMURTEL Greece, και τόνισε πως «Οι γυναίκες έχουν ανάγκη από υποστήριξη στη γλώσσα τους, ενημέρωση και ενδυνάμωση». Η Ελόνα Κατάρο, Πρόεδρος της Μ.Κ.Ο. Ζωή, μίλησε για την υγεία ως θεμέλιο για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, «ωστόσο –επισήμανε– οι γυναίκες που ήρθαν από την Αλβανία, αμελούσαν τον εαυτό τους καθώς έπρεπε να εργαστούν, ήταν αόρατες, χωρίς ένσημα και δικαιώματα, και δεν πήγαν ποτέ στον γιατρό». Η Σοφία Πόλου Τσαμπίρη, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, τόνισε πόσο συγκλονιστική ήταν η εμπειρία της μετανάστευσης για τις γυναίκες, καθώς έχασαν τη γλώσσα, το δίκτυό τους, την ψυχική τους ισορροπία. Έμαθαν να μιλούν με το σώμα τους μέσω της δουλειάς τους, είπε, «μέσα τους όμως σιώπαιναν και η σιωπή κατέληξε βάρος». Μίλησε για την ανάγκη διαπολιτισμικής ψυχοθεραπείας, έναν χώρο να συνδεθούν ξανά με την ιστορία τους.
Στο δεύτερο στρογγυλό τραπέζι «Εκπαίδευση και εργασία: τα θεμέλια για μία νέα αρχή», ο Αλέξανδρος Σακελαρίου, Δρ. Κοινωνιολογίας, ερευνητής, είπε πως «δεν είναι μόνο η εκπαίδευση που θα επηρεάσει την ποιότητα ζωής, καθώς άλλες κοινωνικές κατηγορίες, όπως η ταξική προέλευση, το ταξίδι, οι προσδοκίες (των προσφύγων, μεταναστών και μεταναστριών), αλλά και τι βρίσκουν». Η Ρεβέκκα Μισθού, Green Light Project and Anti-Human Trafficking Developer Salvation Army Italy and Greece Territory, μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που προέρχονται από συνθήκες trafficking: «Δεν έχω πόρους, δεν έχω βοήθεια από την πολιτεία, δεν γίνομαι αποδεκτή. Ήμουν στο περιθώριο και συνεχίζω να είμαι παρότι καταβάλλω τεράστια προσπάθεια για να ενταχθώ». Ο Ευθύμιος Τρομπούκης, Senior Project Manager, INTERSOS Hellas, τόνισε ότι η γλώσσα δεν είναι το κρισιμότερο εμπόδιο για την ένταξη στην αγορά εργασίας. Μίλησε για το πρόγραμμα «together» τονίζοντας ότι οι «άνθρωποι επέλεγαν την μαύρη εργασία καθώς δεν γνώριζαν τα οφέλη της νόμιμης εργασίας». Επιπλέον, αναφέρθηκε στη σημασία της αλλαγής στάσης των εργοδοτών απέναντι στους μεταναστευτικούς πληθυσμούς, εξηγώντας πως «η ανάγκη για νόμιμη εργασία μείωσε ορατά το ποσοστό των ατόμων που αναζητούσαν μαύρη εργασία και ως αποτέλεσμα, οι εργοδότες δεν έβρισκαν εργαζόμενους πρόθυμους να δουλέψουν χωρίς σύμβαση».
Ο Νασρουντίν Νιζάμι, Coordinator First Reception and Interpretation Unit at Greek Council for Refugees, μίλησε για το δύσκολο ταξίδι του: «Σκέφτομαι να γράψω ένα βιβλίο και σκέφτομαι ότι δεν πρέπει να ντρέπομαι για αυτά που έχω περάσει ή για την κουλτούρα μου ή και για τον εαυτό μου». O Κειτά Αλασάν, Βοηθός Υποδοχής-Μέντορας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών & Θεσμικής Προστασίας, Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, μίλησε για τη σημασία του να είσαι μέντορας. Αυτό που θα έλεγε στα παιδιά σήμερα -επισήμανε- είναι ότι «η κάθε ιστορία κρύβει μία δύναμη». Μέντορας είναι εκείνος που έχει έρθει στη χώρα καιρό και προσπαθεί με όλη αυτή τη γνώση να βοηθήσει κι άλλα παιδιά, όπως είπε. Ο Χάντι Μοχέμπι, Βοηθός Υποδοχής-Μέντορας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, είπε ότι «είναι σημαντική η φωνή των παιδιών και ότι έχουν περάσει αυτές τις εμπειρίες». «Με τη δουλειά μου ως μέντορας εδώ και 4 χρόνια, νιώθω ότι μπορώ να δώσω πίσω στα παιδιά. Κι εγώ κάποια στιγμή βρισκόμουν στη θέση τους».
Στο τρίτο στρογγυλό τραπέζι «Χτίζοντας γέφυρες: συμπεράσματα και επόμενα βήματα για μία κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς», ο αναπληρωτής καθηγητής κοινωνιολογίας Δημήτρης Παρσανογλου μίλησε για τη «διαχρονική απροθυμία του ελληνικού κράτους να αποδεχτεί ότι είμαστε μία κοινωνία μεταναστευτική». «Ο κοινωνικός αποκλεισμός παράγεται συστημικά, ιδίως όταν έχει να κάνει με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, από τη μη εμπέδωση του αιτήματος της ισότητας», είπε. Η Ελλάδα έχει δείξει στο παρελθόν ικανότητα αφομοίωσης, «δεν χρειάζεται να αλλάξει το καθεστώς για να έχουν όλοι οι άνθρωποι ισότιμη πρόσβαση στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην εργασία». Η Μαρία Στρατηγάκη, Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας, Δήμος Αθηναίων και Καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τόνισε τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης. «Τα εμπόδια δεν είναι προσωπικά, ακόμη και η γλώσσα μπορεί να μην είναι εμπόδιο, τονίζουμε την έννοια του προσώπου δίνοντας πολλές φορές στους μετανάστες και μετανάστριες την ευθύνη για την μη ένταξη τους». Μίλησε αρχικά για τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης ως μία διαμεσολάβηση με το κεντρικό κράτος, και αναφέρθηκε κατά δεύτερον στις κοινωνικές υπηρεσίες. «Όλα αυτά μπορούν να αντιμετωπισθούν όταν υπάρχει πολιτική βούληση από πλευράς δημοτικής αρχής», δήλωσε.
Η Αναστασία Καρκούλια, Operations Assistant, Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, επισήμανε τα παράδοξα που αντιμετωπίζουν τα ασυνόδευτα ανήλικα στην Ελλάδα. «Δεν έχουν πρόσβαση στην επαγγελματική κατάρτιση. Προκειμένου κάποιος/α να γραφεί πρέπει να έχει απολυτήριο γυμνασίου και επίπεδο ελληνομάθειας», παρατήρησε. «Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που φτάνουν στην Ελλάδα δεν μπορούν να γραφτούν σε σχολές μαθητείας και επαγγελματικής κατάρτισης. Εάν είχαν όμως πρόσβαση σε επαγγελματική κατάρτιση, τα παιδιά θα εκπαιδεύονταν, θα αποκτούσαν εφόδια και δεν θα μιλούσαμε μόνο για κοινωνική ένταξη αλλά και για κοινωνική ανέλιξη». Τέλος, η Ντέμπορα Κάρλος Βαλένσια, Συνιδρύτρια, Δίκτυο Μέλισσα, μίλησε για τη δύναμη της κοινότητας. «Όλα αυτά τα χρόνια ξεχωρίζουν ορισμένα μαθήματα, το κυριότερο από αυτά είναι η δύναμη της συλλογικής φωνής, οι ασφαλείς χώροι και η ανάγκη να ανταποκριθούμε στις συνεχείς συνθήκες καταπίεσης και εκμετάλλευσης».
«Η αλλαγή ξεκινά με την ενσυναίσθηση στην ακρόαση, όχι το είδος της ακρόασης που επιδιώκει να εξαγάγει ιστορίες ταλαιπωρίας για θεσμικές αναφορές ή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά μια ακρόαση που αξιοποιεί τη σιωπή, τιμά τον σεβασμό και την ανθεκτικότητα, προωθεί την αυτοδιάθεση και τη συνδημιουργία λύσεων και απαντήσεων σε πολυεπίπεδες διακρίσεις και καταπιέσεις».
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με το μήνυμα ότι, σε μια εποχή αυξανόμενων μετακινήσεων και παγκόσμιων εντάσεων, η ακρόαση των ιστοριών ζωής και η κατανόηση του βιώματος είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση κοινωνιών που δεν αποκλείουν, αλλά χτίζουν γέφυρες με σεβασμό, ισότητα και συνύπαρξη.
