Μεταξύ των 28 βραβευθέντων έργων από 16 χώρες που διακρίθηκαν για την υποδειγματική προσφορά τους στη διατήρηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού συγκαταλέγεται και αυτό της αποκατάστασης του παραδοσιακού Νερόμυλου του Αγίου Γερμανού Πρεσπών, σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Europa Nostra.
Tα βραβεία της Ε.Ε. για την Πολιτιστική Κληρονομιά/Βραβεία Europa Nostra έχουν καθιερωθεί από το 2002 και στόχος τους είναι να τιμήσουν και να προωθήσουν τις καλές πρακτικές για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στους τομείς της Αποκατάστασης, της Έρευνας, της Μακροχρόνιας Προσφοράς και της Εκπαίδευσης, Κατάρτισης & Ευαισθητοποίησης.
O παραδοσιακός νερόμυλος του Αγίου Γερμανού είναι ο μοναδικός από τους 20 νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή, ο οποίος έχει πλήρως αποκατασταθεί. Πρόκειται για ένα ισόγειο πέτρινο κτίσμα με ξύλινη στέγη που κτίστηκε το 1930 και αποτελούσε συγκρότημα τριών χρήσεων: του νερόμυλου (για το άλεσμα των σιτηρών), της νεροτριβής (για το πλύσιμο των υφασμάτων) και του μαντανιού (για το φούσκωμα και “πήξιμο” των υφαντών). Τη δεκαετία του ’60, το κτήριο περιήλθε στην κυριότητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο και ευγενικά παραχώρησε όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις για την αναστήλωση του.
Ο μύλος επισκευάστηκε για πρώτη φορά μερικώς το 1997 από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών με τη βοήθεια των κατοίκων του χωριού, εθελοντών του WWF Ελλάς και την υποστήριξη του Ιδρύματος MAVA. Το 2015 ολοκληρώθηκε η αποκατάστασή του, με την ευγενική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και με την αμέριστη συμπαράσταση των αρμόδιων φορέων. Τη μελέτη αποκατάστασης και την επίβλεψη υλοποίησης του έργου ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες Αγγέλα Γεωργαντά και Αχιλλέας Στόιος. Η αποκατάστασή του περιελάμβανε την επισκευή του κτίσματος, την ανακατασκευή των μηχανισμών και του συστήματος υδροδότησής του, καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου.
Σήμερα, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης, ο νερόμυλος αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της προβιομηχανικής μας κληρονομιάς που έχει ανακτήσει το ρόλο του στην καθημερινότητα του χωριού προσφέροντας τις υπηρεσίες του, το άλεσμα των σιτηρών και το πλύσιμο των χαλιών, στους κατοίκους του Αγίου Γερμανού και των γύρω χωριών της περιοχής. Επιπλέον, οι επισκέπτες μπορούν να ενημερωθούν για την ιστορία του νερόμυλου αλλά και για την οικολογική αξία του υδροδότη ποταμού, Αγίου Γερμανού, από την ειδική έκθεση που πλαισιώνει το εσωτερικό του κτιρίου.
«Ο νερόμυλος του Αγίου Γερμανού δεν είναι απλά ένα πολιτιστικό μνημείο αλλά αποτελεί σημείο αναφοράς για τον τόπο. Η επαναλειτουργία του αποτελούσε για όλους μας ένα όνειρο ετών που επιτέλους εκπληρώθηκε γεμίζοντας μας με μικτά συναισθήματα ενθουσιασμού και συγκίνησης. Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους συνέβαλαν για την υλοποίηση του έργου, τους συντελεστές, τους δωρητές, τους εθελοντές, το Δήμο και τους τοπικούς φορείς, την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, αλλά κυρίως τους κατοίκους του χωριού για την υποστήριξη τους και τη θερμή υποδοχή της «νέας εποχής» του νερόμυλου» δήλωσε η Μυρσίνη Μαλακού, Δ/ντρια της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών.
«Η βράβευση της αποκατάστασης του παραδοσιακού Νερόμυλου του Αγίου Γερμανού Πρεσπών είναι ιδιαίτερα τιμητική για μας και είναι βαθειά συγκινητική μια τόσο σημαντική αναγνώριση για αυτό το ταπεινό προβιομηχανικό μνημείο» δήλωσαν οι υπεύθυνοι για την αποκατάσταση του έργου αρχιτέκτονες Αγγέλα Γεωργαντά και Αχιλλέας Στόιος.
«Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Εuropa Nostra και το δίκτυο των μελών που εκπροσωπεί, καθώς και τους κριτές του διαγωνισμού για τη σημαντική βράβευση ενός έργου που πραγματικά το αξίζει», δήλωσε η Λυδία Καρρά από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.
