Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση του για τον προταθέντα Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI). Ο νέος μηχανισμός χρηματοδότησης θα μπορεί, μετά την από κοινού έγκρισή του από το Κοινοβούλιο και τους υπουργούς της ΕΕ, να διανείμει μεγάλο τμήμα των πόρων της ΕΕ για την εξωτερική της δράση. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 93,154 δισ. ευρώ σε σημερινές τιμές για την περίοδο 2021 – 2027, με μια αύξηση της τάξης των τεσσάρων δισ. σε σύγκριση με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το NDICI συνενώνει τα περισσότερα από τα υφιστάμενα εργαλεία εξωτερικής χρηματοδότησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης, σε ένα ευρύ μηχανισμό. Όταν τεθεί σε ισχύ, θα αποτελέσει το κύριο εργαλείο της ΕΕ για την προώθηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες στην περιοχή γειτονίας αλλά και παγκόσμια, καθώς και για την εφαρμογή των διεθνών της δεσμεύσεων που απορρέουν από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Πιο συγκεκριμένα, το ΕΚ προτείνει το 45% των πόρων του NDICI να αφιερωθούν σε στόχους για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.
Ο νέος μηχανισμός θα συστήσει επίσης ένα νέο επενδυτικό πλαίσιο (Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ ή EFSD+) για εξωτερικές επενδύσεις που στοχεύουν στη συγκέντρωση πρόσθετων χρηματοοικονομικών πόρων από τον ιδιωτικό τομέα για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι ευρωβουλευτές θεωρούν την προώθηση της δημοκρατίας, της ειρήνης και της ασφάλειας, καθώς και του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καίρια σημεία της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Κατά συνέπεια, οι χώρες που διολισθαίνουν σε αυτούς τους τομείς θα πρέπει να βρίσκονται αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο πλήρους ή μερικού «παγώματος» της χρηματοδότησής τους από ευρωπαϊκούς πόρους.
Επιπροσθέτως, το Κοινοβούλιο προτείνει την αύξηση των δαπανών για δραστηριότητες σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία σε διεθνές επίπεδο κατά τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ. Δεδομένης της συρρίκνωσης του χώρου της κοινωνίας των πολιτών παγκόσμια, οι ευρωβουλευτές επιθυμούν την αύξηση της χρηματοδότησης για σχετικές οργανώσεις σε 2,2 δισ. ευρώ, ενώ μισό δισ. ευρώ ακόμα θα δοθεί στις τοπικές αρχές.
Τέλος, οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι τουλάχιστον 95% των πόρων της ΕΕ που σχετίζονται με την εφαρμογή αυτού του κανονισμού θα πρέπει να δαπανηθεί σε δράσεις που πληρούν τα κριτήρια επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας που έχει θεσπίσει η Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας του ΟΟΣΑ, αντί για το αρχικό 92% που είχε προταθεί.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση των εργαλείων της ΕΕ για την εξωτερική δράση, το ΕΚ επιθυμεί να την εξισορροπήσει με περισσότερο κοινοβουλευτικό έλεγχο, καθώς και ενισχυμένες ρήτρες χρηστής διακυβέρνησης και λογοδοσίας για τον προγραμματισμό και τη διαχείριση των κονδυλίων. Το κείμενο εγκρίθηκε με 420 ψήφους υπέρ, έναντι 146 και 102 αποχών.
Για να τεθεί σε ισχύ, οι νέοι κανόνες θα πρέπει να συμφωνηθούν από κοινού μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς αναμένεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
