Ένα νέο ψήφισμα υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη σε μια προσπάθεια να προωθήσει τα συμφέροντα της κοινωνίας, αλλά και να χαράξει το δρόμο για τη βιώσιμη ανάκαμψη στη «γηραιά ήπειρο».
Την πλήρη απόρριψη της άποψης, σύμφωνα με την οποία η ΕΚΕ είναι «είδος πολυτελείας» που ο επιχειρηματικός κόσμος αποδέχεται μόνο σε περιόδους ευημερίας, έχει σαν βάση του το νέο ψήφισμα που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Όπως σημειώνεται στο συγκεκριμένο κείμενο, η αντίληψη αυτή έχει διαψευσθεί περίτρανα με τα συνεχιζόμενα υψηλά επίπεδα αποδοχής και εφαρμογής της ΕΚΕ από τις επιχειρήσεις και γι’ αυτό το Κοινοβούλιο εκτιμά ότι πρόκειται για άποψη πεπαλαιωμένης νοοτροπίας η οποία αγνοεί τόσο τη σημασία που έχει το καλό όνομα όσο και τα επίπεδα εξωτερικού κινδύνου που απειλούν τα περιθώρια κέρδους της σύγχρονης επιχείρησης. Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, απευθύνει έκκληση προς όλους τους παράγοντες χάραξης ευρωπαϊκής στρατηγικής να ενσωματώσουν την ΕΚΕ σε όλα τα επίπεδα οικονομικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των διατάξεωνπερί ΕΚΕ στους κόλπους της στρατηγικής Ευρώπη 2020.
Στόχος οι ΜμΕ
Αναλυτικότερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτιμά ότι έχει σημειωθεί ριζική μεταβολή στην επενδυτική κοινότητα, δεδομένου ότι 1.123 επενδυτές (οι οποίοι διαχειρίζονται συνολικά περιουσιακά στοιχεία ύψους 32 τρισεκατομμυρίων δολαρίων) υιοθέτησαν τις αρχές του ΟΗΕ για υπεύθυνες επενδύσεις (UNPRI). Παράλληλα, τονίζει ότι το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις Βιώσιμες Επενδύσεις εκτιμά ότι η παγκόσμια κοινωνικά υπεύθυνη αγορά επενδύσεων είχε φτάσει περίπου στα 7 τρισεκατομμύρια ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2010. Συμφωνεί, ωστόσο πως οι πρακτικές ΕΚΕ εξακολουθούν να περιορίζονται ως επί το πλείστον σε μια μειοψηφία μεγάλων εταιρειών.
Ειδικά τονίζει την ανάγκη να λάβουν μέρος στον διάλογο για την ΕΚΕ και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες την υιοθετούν επί τη βάσει μιας άτυπης και διορατικής προσέγγισης που συνεπάγεται έναν ελάχιστο βαθμό διοικητικής επιβάρυνσης και χωρίς να αυξάνεται το κόστος.Το ψήφισμα προειδοποιεί ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν στο μέλλον να είναι βιώσιμες μόνο αν υπάρχουν στο πλαίσιο μιας βιώσιμης οικονομίας, και ότι δεν μπορεί να υπάρχει εναλλακτική λύση πέραν της προσαρμογής σε ένα μέλλον χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα, όπου περιλαμβάνεται η διατήρηση του παγκόσμιου κοινωνικού και φυσικού κεφαλαίου, μια διαδικασία στην οποία η ΕΚΕ πρέπει να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο.
Το όραμα της ΕΚΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει ότι η «κλιμάκωση» της ΕΚΕ πρέπει να βελτιωθεί μέσω: της έμφασης στα μέσα της ΕΚΕ σε παγκόσμιο επίπεδο, της νέας ώθησης από επιχειρήσεις που είναι κορυφαίες μεταξύ των ομοίων τους, της γνωστοποίησης κοινωνικών και περιβαλλοντικών πληροφοριών εκ μέρους των εταιρειών, της χρήσης κατάλληλων κατευθυντήριων γραμμών, της υποστήριξης από τη δημόσια διοίκηση για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για τη συνεργασία ΕΚΕ και την παροχή κατάλληλων εργαλείων και μηχανισμών, όπως είναι ένα σύστημα κινήτρων, της ουσιαστικής ανάλυσης του αντίκτυπου των υφιστάμενων πρωτοβουλιών ΕΚΕ, της υποστήριξης για νέες πρωτοβουλίες στον κοινωνικό τομέα· προσαρμογής της ΕΚΕ για την κάλυψη των αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τέλος της μεγαλύτερης αναγνώρισης, τόσο από την επιχειρηματική κοινότητα όσο και από την ευρύτερη κοινωνία της τεράστιας κλίμακας των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος. Ακόμη, υποστηρίζει την πρόθεση της Επιτροπής να εμβαθύνει την ΕΚΕ στην Ευρώπη με την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών και την υποστήριξη πολυμερών πρωτοβουλιών για τους επιμέρους τομείς της βιομηχανίας.
Εταιρική Υπευθυνότητα
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ότι η «κοινωνική ευθύνη» θα πρέπει επίσης να σέβεται θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα, όπως εκείνα που καθορίζει η ΠΟΕ, συμπεριλαμβανομένων, ιδιαίτερα, του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, του δικαιώματος για συλλογικές διαπραγματεύσεις, της απαγόρευσης της καταναγκαστικής εργασίας, της κατάργησης της παιδικής εργασίας και της εξάλειψης των διακρίσεων στην εργασία. Ακόμη, πιστεύει ότι η ΕΚΕ πρέπει να περιλαμβάνει κοινωνικά μέτρα, συγκεκριμένα δε για την επαγγελματική κατάρτιση, για τον συνδυασμό της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή και για τις κατάλληλες συνθήκες εργασίας. Επιπρόσθετα, δηλώνει εκ νέου ότι πιστεύει στα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν οι επιχειρήσεις από την ΕΚΕ, ωστόσο επαναλαμβάνει ότι το γεγονός ότι τα οφέλη δεν είναι ορατά βραχυπρόθεσμα σε οποιαδήποτε κατάσταση ή εταιρεία, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελεί δικαιολογία για την υιοθέτηση ανεύθυνης και αντικοινωνικής στάσης. Όπως αναφέρεται στο ψήφισμα, πιστεύει ότι υπάρχουν επαρκή στοιχεία από έρευνες για να αποδειχτούν τα οφέλη για τις επιχειρήσεις, και ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότηταστη διάδοση των αποτελεσμάτων των ερευνών αυτών. Ζητεί,μάλιστα, τη διεξαγωγή νέας έρευνας για την ΕΚΕ, επικεντρωμένης στην αξιολόγηση του σωρευτικού αντίκτυπου της μεταβολής στη συμπεριφορά των επιχειρήσεων λόγω της ΕΚΕ όσον αφορά την αντιμετώπιση των γενικών ευρωπαϊκών και παγκόσμιων προκλήσεων. Επιπλέον, επισημαίνει ότι η ΕΚΕ θα είναι βιώσιμη μόνον εφόσον τηρούνται οι ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις και οι τοπικές διατάξεις δασμολογικού χαρακτήρα των κοινωνικών εταίρων, ενώ εκτιμά ότι κατά την αξιολόγηση της κοινωνικής ευθύνης μιας εταιρείας πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συμπεριφορά των επιχειρήσεων που μετέχουν στην αλυσίδα εφοδιασμού της, καθώς και των πιθανών υπεργολάβων της.
Βιώσιμη ανάκαμψη
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων να συμμετέχουν στην ΕΚΕ. Καλεί τις επιχειρήσεις να εξετάσουν πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη διατήρηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως για τους νέους και τις γυναίκες σε όλους τους τομείς δραστηριότητας, με ιδιαίτερη έμφαση σε εκείνους που αντιμετωπίζουν πολλαπλά μειονεκτήματα, όπως οι Ρομά και τα άτομα με αναπηρία. Το Κοινοβούλιο, άλλωστε, θεωρεί ότι οι δράσεις ΕΚΕ δεν ωφελούν μόνο το κοινωνικό σύνολο, αλλά συμβάλλουν επίσης στη βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των δυνητικών καταναλωτών, πράγμα που συμβάλλει στην οικονομική βιωσιμότητά της μακροπρόθεσμα. Αξίζει να σημειωθεί πως στο ψήφισμα υπογραμμίζεται ότι, ιδίως σε εποχή κρίσης, οι επιχειρήσεις που ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές της ΕΚΕ πρέπει να συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ικανοτήτων καινοτομίας στην περιοχή τους, μέσω της εισαγωγής καινοτόμων και φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογικών λύσεων στις εγκαταστάσεις παραγωγής και μέσω νέων επενδύσεων και εκσυγχρονισμού.
Οργάνωση σε διεθνές επίπεδο και πολυμερείς προσεγγίσεις
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικροτεί την έμφαση που δίδεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για την ενίσχυση και την εφαρμογή διεθνών προτύπων και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εμπνευστούν από τις κατευθυντήριες γραμμές που περιέχονται στο πρότυπο ISO 26000, από την πλέον πρόσφατη έκδοση των κατευθυντήριων γραμμών της πρωτοβουλίας για την υποβολή εκθέσεων απολογισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, τονίζει ότι καθένα από τα 27 κράτη μέλη πρέπει να επισπεύσει την αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου δράσης για την ΕΚΕ και την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων για την εφαρμογή των σχετικών κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ και των κατευθυντήριων αρχών του ΟΗΕ, που θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Δεκέμβριο του 2013 το αργότερο. Ακόμη, μεταξύ άλλων, καλεί την Ε.Ε. και συγκεριμένα την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι το ζήτημα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και οι πτυχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συγκαταλέγονται μεταξύ των προτεραιοτήτων των μεμονωμένων χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2014-2020. Γενικότερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζεται να πιστεύει ότι η ΕΚΕ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο που θα διευκολύνει την Ε.Ε. να στηρίξει την εφαρμογή των συμφωνιών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) διεθνώς. Σε αυτό το πλαίσιο ζητεί από την Επιτροπή να στηρίξει τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς και κοινωνικούς εταίρους που επιθυμούν να αναλάβουν πιλοτικά έργα σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ και άλλα διεθνή πρότυπα ΕΚΕ με στόχο την ανάπτυξη ικανοτήτων σε τρίτες χώρες. Ακόμη ζητεί από την Επιτροπή να καθορίσει ειδικό στόχο όσον αφορά τη διαπραγμάτευση και τη σύναψη νέων συμφωνιών-πλαίσιο σε ζητήματα σχετικά με την ΕΚΕ και να απευθύνει πρόσκληση προς τους κοινωνικούς εταίρους προκειμένου να συνάψουν αυτές τις συμφωνίες στο πλαίσιο της νέας, τομεακής προσέγγισης που ακολουθούν όσον αφορά την ΕΚΕ. Επιπρόσθετα, καλεί την Επιτροπή, και συγκεκριμένα την ΓΔ Απασχόλησης, να ενσωματώσει εργασιακά πρότυπα στην ΕΚΕ μέσω της υλοποίησης πιλοτικών έργων σχετικά με την αξιοπρεπή εργασία σε συνεργασία με κυβερνήσεις τρίτων χωρών.
Δημόσιες πολιτικές για την ΕΚΕ
Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του και για την αναγνώριση του ρόλου που οι συμβάσεις δημοσίων έργων μπορούν να ασκήσουν στην προώθηση της ΕΚΕ στην πράξη, όπως είναι η πρόσβαση σε προγράμματα κατάρτισης, η ισότητα, το δίκαιο εμπόριο και η κοινωνική ένταξη μειονεκτούντων εργαζομένων και ατόμων με αναπηρίες, ούτως ώστε να αποτελέσουν κίνητρο για τις επιχειρήσεις για την ανάληψη περαιτέρω κοινωνικής ευθύνης. Θεωρεί, ωστόσο, ότι εξακολουθεί να μην είναι σαφές σε ποιο βαθμό έχουν υιοθετήσει οι δημόσιες αρχές τις διαδοχικές τροποποιήσεις στους κανόνες ανάθεσης συμβάσεων της Ε.Ε. και ποιος είναι ο συνολικός αντίκτυπος που έχει επιτευχθεί όσον αφορά τον στόχο της βελτιωμένης περιβαλλοντικής και κοινωνικής επίδοσης μιας επιχείρησης αλλά και της κινητοποίησης της ΕΚΕ. Γι’ αυτό ζητεί να διεξαχθούν περαιτέρω έρευνες και αξιολογήσεις του αντίκτυπου, που θα οδηγήσουν σε σαφείς συστάσεις σχετικά με την παροχή ευνόητων κινήτρων στις επιχειρήσεις. Ακόμη, ειδική μνεία αξίζει το γεγονός πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το ψήφισμα καλεί την ίδια την Επιτροπή να πρωτοστατήσει δίνοντας το παράδειγμα ως υπεύθυνος εργοδότης μέσω της δημοσίευσης έκθεσης σχετικά με τη δική της ΕΚΕ σύμφωνα με το παράρτημα περί δημοσίου τομέα της GRI και μέσω της παροχής ειδικών αδειών στο προσωπικό της Επιτροπής ώστε να υλοποιήσουν πρωτοβουλίες εθελοντισμού εργαζομένων, καθώς και μέσω της επανεξέτασης των χρήσεων των επενδύσεων του συνταξιοδοτικού ταμείου με δεοντολογικά κριτήρια. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο θεωρεί σημαντικό να αναπτύξει η Επιτροπή το ταχύτερο δυνατό την εξαγγελθείσα κοινή μεθοδολογία για τη μέτρηση της περιβαλλοντικής απόδοσης που θα βασίζεται στο κόστος του κύκλου ζωής, θεωρώντας ότι η μεθοδολογία αυτή θα είναι χρήσιμη τόσο για τη διαφάνεια της ενημέρωσης των επιχειρήσεων όσο και για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής απόδοσης των επιχειρήσεων εκ μέρους των αρχών.
Κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις
Με το νέο ψήφισμα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει την Επιτροπή για την υποβολή προτάσεων σχετικά με τη γνωστοποίηση μη οικονομικών στοιχείων από τις επιχειρήσεις και εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η εν λόγω πρόταση βασίζεται σε ευρύ φάσμα δημόσιων διαβουλεύσεων, καθώς και σε σειρά συναντήσεων εργασίας με σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Όπως αναφέρεται στο κείμενο, πιστεύει ότι η πρόταση θα δώσει στην Ε.Ε. τη δυνατότητα να συστήσει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις την εφαρμογή των κατευθυντήριων αρχών των Η.Ε. για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα και του Παγκόσμιου Συμβολαίου των Η.Ε. και ότι πρέπει να εναρμονίζονται με τους ενοποιημένους απολογισμούς, όπως καταρτίζονται επί του παρόντος από το Διεθνές Συμβούλιο για τους Ενοποιημένους Απολογισμούς (IIRC). Ακόμη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επαναλαμβάνει ότι η ΕΚΕ πρέπει να ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις προκειμένου να δημιουργηθούν δίκαιοι και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού ενώ με το ψήφισμα ζητά να υπάρχει πλήρης και ενεργή διαβούλευση και συμμετοχή των αντιπροσωπευτικών φορέων και συνδικάτων, ιδίως στην ανάπτυξη, λειτουργία και εποπτεία των διαδικασιών και δομών ΕΚΕ των επιχειρήσεων, σε ένα πλαίσιο συνεργασίας με τους εργοδότες που παραπέμπει σε μία προσέγγιση γνήσιας σύμπραξης. Καλεί, μάλιστα, την Επιτροπή να θεωρεί τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τους εκπροσώπους των εργαζομένων ως εταίρους στο διάλογο όσον αφορά ζητήματα της ΕΚΕ, παράλληλα με τις επιχειρήσεις και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη. Στο ψήφισμα εκφράζεται η άποψη ότι οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, η οποία, σημειωτέον, συμβάλλει στον κοινωνικό διάλογο και τον διευκολύνει.
