«Όσο περισσότερο τα παιδιά παραμένουν εξαφανισμένα, τόσο πιο ευάλωτα είναι και τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος που διατρέχουν στο να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης και εμπορίας». Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα που διατυπώθηκε στο Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη, στις 8 και 9 Μαΐου από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και το Κέντρο Νοτιοανατολικής Ευρώπης για την εξαφάνιση και εκμετάλλευση παιδιών (SEEC).
Περισσότεροι από 90 συμμετέχοντες εκπροσωπώντας 50 περίπου εθνικούς, περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς και φορείς συμφώνησαν στην ανάγκη να ενισχύσουν την μεταξύ τους περιφερειακή συνεργασία, ώστε να καταπολεμήσουν αποτελεσματικότερα τα φαινόμενα των εξαφανισμένων παιδιών και της εμπορίας παιδιών. Η διασφάλιση της προστασίας των παιδιών απαιτεί την επανεξέταση των ήδη υφιστάμενων συστημάτων και μηχανισμών, ώστε να εντοπιστούν πιθανά κενά, ενώ η εναρμόνιση της συλλογής δεδομένων, η εφαρμογή ήδη υφιστάμενων και νέων εργαλείων, όπως είναι η χρήση και επέκταση της «116 000 Ευρωπαϊκής Γραμμής για τα εξαφανισμένα παιδιά» και η δημιουργία κόμβων ενημέρωσης (Info desks) μπορούν να βοηθήσουν κρατικούς και μη-κρατικούς φορείς, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τα σοβαρά αυτά προβλήματα και τη διασύνδεση των εξαφανίσεων και της εμπορίας παιδιών.
Προκειμένου να αναδειχτούν αυτά τα προβλήματα και να εξερευθούν τρόποι βελτίωσης της αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και το Κέντρο Νοτιοανατολικής Ευρώπης για την εξαφάνιση και εκμετάλλευση παιδιών (SEEC) οργάνωσαν το ομώνυμο Φόρουμ υπό την αιγίδα της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, την υποστήριξη του Διεθνούς Κέντρου για τα Εξαφανισμένα και υπό Εκμετάλλευση Παιδιά (ICMEC) και της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Το Φόρουμ έδωσε την ευκαιρία σε κρατικούς φορείς, μη-κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς να συζητήσουν τα σοβαρά προβλήματα των εξαφανισμένων παιδιών και της εμπορίας παιδιών, να ανταλλάξουν γνώση και να μοιραστούν καλές πρακτικές καταπολέμησης.
Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Πρόεδρος του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος, αναφέρθηκε στις δράσεις του οργανισμού. «Οι ανάγκες σε στέγαση, διατροφή, υγεία, εκπαίδευση και παιδική προστασία στην Ελλάδα της κρίσης είναι τεράστιες. Με τη στήριξη των εθελοντών μας και του κόσμου καταφέραμε το 2013 να στηρίξουμε 63,299 παιδιά και τις οικογένειες τους» τόνισε ο κ. Γιαννόπουλος. Στάθηκε, επίσης, στη σημασία του έργου που επιτελεί το Κέντρο Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEEC), το οποίο δημιουργήθηκε το 2010 με την υιοθέτηση ατζέντας δράσης από Υπουργούς κυβερνήσεων, εκπροσώπους επιβολής του νόμου και μη-κυβερνητικών οργανώσεων από 13 χώρες που συμμετείχαν στο 1ο Βαλκανικό Φόρουμ το 2007 στην Αθήνα.
Εναρκτήριες ομιλίες και χαιρετισμούς απηύθυναν ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο Εθνικός Εισηγητής για θέματα καταπολέμησης της Εμπορίας Ανθρώπων, κ. Ηρακλής Μοσκώφ και ο Γενικός Πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, κ. Robert P. Sanders.
Ανοιχτή συζήτηση ακολούθησε ανάμεσα στην κα. Olgica Cekic, Συντονίστρια του Κέντρου Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στην κα. Ruth Freedom Pojman, Συντονίστρια Καταπολέμησης της Εμπορίας του ΟΑΣΕ, στην κα. Caroline Humer, Διευθύντρια Προγραμμάτων του Διεθνούς Κέντρου για τα Εξαφανισμένα και υπό Εκμετάλλευση Παιδιά (ICMEC), στην κα. Delphine Moralis, Γενική Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας για τα Εξαφανισμένα Παιδιά (MCE), στον κ. Δανιήλ Εσδράς, Επικεφαλής του Γραφείου Ελλάδας του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και στην κα. Alina Brasoveanu, Αντιπροέδρου Α’ της GRETA στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Η συζήτηση εστίασε στις δράσεις διαφορετικών δρώντων και οργανισμών στο πεδίο των εξαφανίσεων των παιδιών και της εμπορίας παιδιών σε περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Η Συντονίστρια του Κέντρου Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναφέρθηκε στις δράσεις του Κέντρου για την επέκταση της «116 000 Ευρωπαϊκής Γραμμής για τα εξαφανισμένα παιδιά», στην παροχή εκπαίδευσης σε συνεργαζόμενους οργανισμούς και στην ανταλλαγή καλών πρακτικών. Η Caroline Humer έδωσε έμφαση στην έλλειψη κοινής αντιμετώπισης των περιστατικών εξαφανίσεων και απαγωγής παιδιών, όπως και αξιόπιστων δεδομένων. Η Delphine Moralis παρουσίασε σημαντικά στοιχεία που κατέδειξαν τη σαφή διασύνδεση ανάμεσα στις εξαφανίσεις και στον κίνδυνο της εμπορίας για τα παιδιά. «Τα παιδιά είναι κάτοχοι δικαιωμάτων. Κάθε περιστατικό παιδιού που εξαφανίζεται πρέπει να αντιμετωπίζεται ως περιστατικό απαγωγής ή εμπορίας μέχρι απόδειξης του αντιθέτου», τόνισε από την πλευρά της η κα. Ruth Freedom Pojman από τον ΟΑΣΕ, συμπληρώνοντας ότι οι αστυνομικές αρχές, οι υπηρεσίες μετανάστευσης και οι άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα παιδιά θύματα εμπορίας δεν συλλαμβάνονται ή κρατούνται, αλλά ότι τους παρέχεται πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Στη διάρκεια της συζήτησης παρουσιάστηκαν στοιχεία που κατέδειξαν τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων στις σημερινές κοινωνίες. Οι συμμετέχοντες αντήλλαξαν τις εμπειρίες τους σε πρακτικό επίπεδο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην εφαρμογή των πολιτικών κατά της εμπορίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η δεύτερη ημέρα των εργασιών του Φόρουμ περιλάμβανε 3 διαφορετικά πάνελ συζήτησης. Η κα. Caroline Humer, Διευθύντρια Προγραμμάτων του Διεθνούς Κέντρου για τα Εξαφανισμένα και υπό Εκμετάλλευση Παιδιά (ICMEC), η Mikaela Sundquist Hagan, Θεματική Σύμβουλος του οργανισμού «Save the Children»-Σουηδία, η Μαριέλλα Μιχαηλίδου, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Γραφείο Ελλάδας) και η Ευτυχία Κατσιγαράκη Επικεφαλής της Διεύθυνσης Πρόληψης Εγκληματικότητας και Σωφρονιστικής Αγωγής Ανηλίκων του Υπουργείου Δικαιοσύνης αναζήτησαν τις διασυνδέσεις των εξαφανίσεων παιδιών με το φαινόμενο της εμπορίας. Πιο συγκεκριμένα, η συζήτηση εστίασε στο πόσο ευάλωτα είναι τα παιδιά που επιλέγουν τη φυγή από το σπίτι ή από κάποιο χώρο φροντίδας στο πλαίσιο της έκθεσης τους στον κίνδυνο να πέσουν θύματα εμπορίας, όπως και στο ζήτημα των εξαφανισμένων ασυνόδευτων μεταναστών ανηλίκων ως θύματα ή πιθανά θύματα εμπορίας.
Το 2ο πάνελ συζήτησης εστίασε στο ρόλο της «116000 Ευρωπαϊκής Γραμμής για τα εξαφανισμένα παιδιά» στην καταπολέμηση των περιστατικών εξαφανισμένων παιδιών και της εμπορίας παιδιών. Η Alexandra Baciu, Υπεύθυνης στο Ρουμανικό Κέντρο για τα εξαφανισμένα και κακοποιημένα παιδιά του οργανισμού «FOCUS Romania», η Jelena Buvac, Συντονίστρια της 116000 Γραμμής του οργανισμού «NGO ASTRA Anti–trafficking Action» από τη Σερβία και η Rossanka Venellinova, Πρόεδρος του «NADJA Centre» – Βουλγαρία αντήλλαξαν τις εμπειρίες του μέσα από τη λειτουργία της γραμμής και παρουσίασαν πρακτικά παραδείγματα ως προς τον τρόπο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί η Ευρωπαϊκή γραμμή 116 000 ως εργαλείο αντιμετώπισης της εμπορίας παιδιών στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Το 3ο πάνελ συζήτησης εστίασε στις καλές πρακτικές του πεδίου. Ο Tomislav Ramljak, Πρόεδρος του Κέντρου για τα εξαφανισμένα και κακοποιημένα παιδιά, Κροατία, η Viorelia Rusu, Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου για την Προστασία και Προαγωγή των δικαιωμάτων των Γυναικών του οργανισμού «La Strada» – Μολδαβία, η Manca Rausl, επικεφαλής Πρόληψης του οργανισμού «Drustvo KLJUC» – Σλοβενία και η Ιωάννα Λαγουμιντζή, συντονίστρια της Ευρωπαϊκής Γραμμής 116 000 από τον οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού» – Ελλάδα παρουσίασαν καλές πρακτικές, ποια στοιχεία έχουν λειτουργήσει αποτελεσματικά, ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας λειτουργίας της Γραμμής και ποια τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην εξεύρεση τρόπων ενίσχυσης των δυνατοτήτων των εμπλεκόμενων δρώντων και της αμοιβαίας περιφερειακής συνεργασίας στο συγκεκριμένο πεδίο.
