Συνέντευξη στoν Δημήτρη Τσουκαλά
Ο Υπεύθυνος Ανάπτυξης CSR Hellas και συντονιστής του έργου Growing on Ethics, Αλέξανδρος Κωστόπουλος, εξηγεί στο CSR Review γιατί οι έγκαιρες πληρωμές αποτελούν μια ηθική αρχή που κάθε υπεύθυνος ηγέτης οφείλει να τηρεί.
Το διετές πρόγραμμα Growing on Ethics, μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε και με τη σημασία που έχουν οι έγκαιρες πληρωμές στην προώθηση της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Μπορείτε να μας παρουσιάσετε τα βασικά συμπεράσματα που εξήχθησαν στο πλαίσιο του έργου;
Το Growing on Ethics είναι ένα πρόγραμμα μεταφοράς καινοτομίας που το CSR Hellas υλοποίησε τη διετία 2013-2015, σε συνεργασία με εταίρους από Πορτογαλία, Κύπρο και Ελβετία, βασιζόμενο στη δεκαπενταετή εμπειρία του, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες και τα κενά που υπήρχαν στο κομμάτι της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, όπως αυτά εντάθηκαν ιδιαίτερα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Το πρόγραμμα επικεντρώθηκε στην εξέταση συγκεκριμένων πεδίων εφαρμογής της ΕΚΕ, μεταξύ των οποίων και αυτού των έγκαιρων πληρωμών.
Κοιτώντας την ευρωπαϊκή κατάσταση σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργούν οι ληξιπρόθεσμες πληρωμές, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ένας βασικός δείκτης μέτρησης της εφαρμογής της ΕΚΕ από τις εταιρείες, θα πρέπει να είναι ο αριθμός των ημερών που αυτές χρειάζονται για να πληρώσουν τους προμηθευτές τους.
Αν προχωρήσουμε σε μια παραδοχή, πως η μεγαλύτερη επίδραση που οι εταιρείες έχουν στους προμηθευτές τους είναι οι όροι της πληρωμής / εξόφλησης, κάθε εταιρεία με ενδιαφέρον για θέματα ΕΚΕ, θα πρέπει να μεριμνά για την ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων αρνητικών επιδράσεων, στο πλαίσιο των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, τηρώντας τα συμφωνηθέντα και πληρώνοντας / εξοφλώντας στον από κοινού συμφωνημένο χρόνο.
Στον αντίποδα, αν σκεφτούμε την περίπτωση που όλες οι εταιρείες δεν πληρώνουν τους προμηθευτές τους εμπρόθεσμα, τότε θα υπάρξει ένα συνολικά αρνητικό οικονομικό περιβάλλον, το οποίο πλήττει την ίδια τη συνεργασία και κατ’ επέκταση επιδεινώνει την κατάσταση των χρηματοροών ευρύτερα, άρα πλήττει την επιχειρηματικότητα στο σύνολό της, φέρνοντας στο προσκήνιο την ανάγκη ανάπτυξης ρυθμιστικού πλαισίου.
Προκύπτει μέσα από το έργο ή/και σχετικές έρευνες το είδος και το μέγεθος των προεκτάσεων και των επιπτώσεων που μπορεί να έχει στην κοινωνία και την οικονομία κάθε χώρας το πρόβλημα των καθυστερημένων πληρωμών;
Οι καθυστερημένες πληρωμές αποτελούν την αιτία του 25% των χρεοκοπιών εντός της Ε.Ε., οδηγώντας σε απώλεια 450.000 θέσεων εργασίας ετησίως. Για την Ελλάδα η κατάσταση παρουσιάζεται ακόμη χειρότερη, καθώς η παρατεταμένη κρίση επιδεινώνει όλους ανεξαιρέτως τους δείκτες, συμπεριλαμβανομένων των πληρωμών του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως για το 2012 το εκτιμώμενο οικονομικό κόστος από τις καθυστερημένες πληρωμές του δημόσιου τομέα προς τις επιχειρήσεις αντιστοιχεί σε 368 εκατ. ευρώ ή 0,2%, εκφραζόμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ (που για το 2012 ανήλθε σε 193,7 δισεκατομμύρια ευρώ). Για να γίνει κατανοητή η απόσταση από χώρες της Βόρειας Ευρώπης, το αντίστοιχο ποσοστό στη Φινλανδία δεν ξεπερνά το 0,005%.
Σύμφωνα με τα πλέον επίκαιρα στοιχεία έρευνας που δημοσιεύονται στο European Payment Report 2015, μεταξύ των 8,979 ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα:
- 1 στις 3 επιχειρήσεις θα είχε τη δυνατότητα να προσλάβει προσωπικό αν οι πληρωμές εκτελούνταν ταχύτερα.
- 1 στις 4 επιχειρήσεις (24%) δηλώνουν πως οι καθυστερημένες πληρωμές σχετίζονται με απολύσεις που αναγκάζονται να προβούν.
- 6 στις 10 επιχειρήσεις εκτιμούν πως οι καθυστερημένες πληρωμές αποτελούν μέρος της χρηματοοικονομικής στρατηγικής των πελατών/οφειλετών τους.
- 1 στις 2 επιχειρήσεις, παραδέχονται πως τους έχει ζητηθεί να επιμηκύνουν πέρα των δυνατοτήτων τους τη διάρκεια της πίστωσης.
Με το θέμα ασχολείται και η ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/7/ΕΕ για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές, η οποία έχει ενσωματωθεί και στο ελληνικό δίκαιο. Πώς ελήφθη υπόψη η οδηγία αυτή στο πλαίσιο του Growing on Ethics; Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που εισάγει η οδηγία και πρέπει να εξετάζουμε σε σχέση με το ζήτημα;
Από τη στιγμή που οι ληξιπρόθεσμες πληρωμές είναι σήμερα μια γενικευμένη πρακτική, υπάρχει ανάγκη αλλαγής των όρων, ώστε οι εταιρείες να αποκτήσουν και πάλι κίνητρο για την πραγματοποίηση εμπρόθεσμων πληρωμών. Αυτός είναι και ο στόχος του Ευρωπαϊκού Ρυθμιστικού πλαισίου μέσω της Οδηγίας 2000/35/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία δημοσιεύθηκε και ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο μέσω του Ν.Δ/τος 32/2003 με τίτλο «Ληξιπρόθεσμες Πληρωμές» και στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από την Οδηγία 2011/7/EΕ, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο τον Μάιο του 2013, με το νομοσχέδιο με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των νόμων 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013, με αναδρομική ισχύ από 16/03/2013.
Η νέα αυτή ρύθμιση εισάγει το δικαίωμα διεκδίκησης επιτοκίου υπερημερίας σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του οφειλόμενου ποσού, χωρίς όχληση με νόμιμο τρόπο, ίσο με το επιτόκιο αναφοράς της ΕΚΤ συν οκτώ (8) ποσοστιαίες μονάδες. Στο πλαίσιο της Οδηγίας οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να εκπληρώνουν τις οφειλές τους εντός 30 ημερών ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις εντός 60 ημερών, ενώ οι εταιρείες θα πρέπει να πληρώνουν εντός 60 ημερών, εκτός εάν η σύμβαση προβλέπει άλλη προθεσμία καταβολής, η οποία ωστόσο θα πρέπει να θεωρείται δίκαιη.
Παράλληλα, από το 2012 έως το 2014 η Ε.Ε. πραγματοποίησε ενημερωτική εκστρατεία σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες πληρωμές, εντός των 27 κρατών-μελών. Στόχος της ήταν να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, ιδίως των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και της Δημόσιας Διοίκησης για τα νέα δικαιώματα, όπως αυτά παρέχονται σύμφωνα με τη νέα Οδηγία.
Τα ανωτέρω αποδεικνύουν έμπρακτα πως παρά την κινητικότητα που παρατηρείται στο ρυθμιστικό πλαίσιο τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο, υπάρχουν πολλά τα οποία πρέπει ακόμη να γίνουν σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας και συνθηκών αγοράς, προκειμένου να δούμε μια αλλαγή στη νοοτροπία που έχει αναπτυχθεί και τείνει σε πολλές περιπτώσεις να γίνει στερεότυπο και τροχοπέδη ανάπτυξης και προόδου.
Ποια είναι η εικόνα στην Ελλάδα, δεδομένης και της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας των τελευταίων ετών; Προσφέρει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία κάποια σχετική έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο του έργου;
Όταν όλοι οι συντελεστές μιας οικονομίας ενεργούν με άκρως ωφελιμιστικά κίνητρα, το τελικό αποτέλεσμα για την κοινωνία είναι το χειρότερο δυνατό. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου αναδεικνύει πως εξαιτίας της έλλειψης συνεργασίας ή της ιδιοτέλειας, το φαινόμενο των ληξιπρόθεσμων πληρωμών είναι σήμερα μια γενικευμένη πρακτική.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (βλ. Economic Paper 531: The Economic Impact of Late Payments – September 2014), οι επιχειρήσεις των χωρών του Νότου που βιώνουν τα τελευταία χρόνια έντονα τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο μη πληρωμής ή μεγάλων καθυστερήσεων στις πληρωμές. Ιδιαίτερα η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση ως προς τον μέσο όρο του πλήθους των ημερών που απαιτούνται για την εξόφληση πληρωμών τόσο από φορείς δημοσίου προς επιχειρήσεις, όσο και από επιχειρήσεις προς άλλες επιχειρήσεις.
Οι επιχειρήσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες στις οποίες υλοποιήθηκε το έργο, παρουσιάζονται να αναγνωρίζουν τις έγκαιρες πληρωμές ως δράση που εντάσσεται στο πλαίσιο της Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας και της δράσης τους στο κομμάτι της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης;
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό πως οι εμπρόθεσμες πληρωμές είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας κάθε υπεύθυνης επιχείρησης, αλλά δυστυχώς, εξαιτίας της κρίσης δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από την πλειονότητα, το χειρότερο δε είναι πως είναι η αντίθετη πρακτική είναι ευρέως αποδεκτή στην αγορά ως κάτι συνηθισμένο, αναμενόμενο και αναπόφευκτο. Αυτό είναι ένα ζήτημα που έχει μεγάλη επιρροή στη δυναμική ολόκληρης της οικονομίας και ιδιαίτερα στην καθημερινή δραστηριότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που βλέπουν τους «εαυτούς τους» να γίνονται έρμαια πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η δραστηριότητά τους και να απειλείται η επιβίωσή τους.
Μια πραγματικότητα που σίγουρα μπορεί να αλλάξει! Γιατί η πληρωμή εντός των προκαθορισμένων χρονικών πλαισίων αποτελεί στοιχειώδη αρχή της κοινωνικής υπευθυνότητας που πρέπει κάθε υπεύθυνος ηγέτης να τηρεί. Γιατί η εμπρόθεσμη πληρωμή συνιστά έναν υγιή κύκλο, ικανό να επηρεάσει αποτελεσματικά την οικονομική ροή των εταιρειών, βοηθώντας έτσι στην ανάρρωση της οικονομίας και της λειτουργίας κάθε ανεξάρτητης εταιρείας.
Αναδημοσίευση από το Τεύχος 53 του CSR Review.
