Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της σπατάλης πόρων και της συσσώρευσης απορριμμάτων, έως τις 27 Νοεμβρίου 2016 οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να υιοθετήσουν μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς και να ενημερώσουν σχετικά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πρόκειται για απαίτηση της οδηγίας της ΕΕ για τις πλαστικές σακούλες.
Υποχρεώνει τα Κράτη Μέλη να επιτύχουν αυτόν τον στόχο, θέτοντας ένα αντίτιμο για τις πλαστικές σακούλες ή/και εισάγοντας εθνικούς στόχους μείωσης.
Οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να επιλέξουν μέσα από μια σειρά μέτρων για να επιτύχουν τους κοινά συμφωνηθέντες στόχους. Περιλαμβάνονται οικονομικά μέσα, όπως οι χρεώσεις ή τα τέλη.
Μια άλλη επιλογή έγκειται στους εθνικούς στόχους μείωσης: τα Κράτη Μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι έως το τέλος του 2019 δεν θα καταναλώνονται ετησίως περισσότερες από 90 σακούλες αυτού του είδους κατά κεφαλή. Έως το τέλος του 2025, αυτός ο αριθμός θα πρέπει να μειωθεί σε 40 σακούλες κατά κεφαλή κατ’ ανώτατο όριο.
Αυτές οι δύο επιλογές μπορούν να επιτευχθούν είτε μέσω της επιβολής υποχρεωτικών μέτρων, είτε μέσω συμφωνιών με οικονομικούς κλάδους. Είναι επίσης δυνατή η απαγόρευση των σακουλών, με την προϋπόθεση ότι αυτές οι απαγορεύσεις είναι σύμφωνες με τη νομοθεσία της ΕΕ.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, Karmenu Vella ανέφερε:
“Επί του παρόντος, στην ΕΕ καταναλώνουμε ετησίως έως και 200 σακούλες κατά κεφαλή. Μόνο το 7% ανακυκλώνεται. Δισεκατομμύρια σακούλες καταλήγουν να είναι απορρίμματα σε όλη την Ευρώπη, ιδιαίτερα στις παραλίες μας και στη θάλασσα. Αυτό το γεγονός έχει σοβαρές περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη θαλάσσια ρύπανση, ιδίως τα μικροπλαστικά. Πρέπει να εξοικονομήσουμε πόρους και να κινηθούμε προς μια κυκλική οικονομία. Εναπόκειται πλέον στα Κράτη Μέλη να πράξουν το καθήκον τους. Ορισμένα έχουν ήδη δείξει ότι απλά μέτρα μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες αλλαγές”.
Σε πολλές χώρες της ΕΕ, δεν είναι πλέον διαθέσιμες δωρεάν πλαστικές σακούλες στα παντοπωλεία. Ορισμένα Κράτη Μέλη, όπως η Δανία, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο, έχουν ήδη επιτύχει σπουδαία αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία, μετά την επιβολή του τέλους το 2002, η ετήσια κατανάλωση των πλαστικών σακουλών μιας χρήσης μειώθηκε από 328 κατά κεφαλή μόλις σε 18, δηλαδή επιτεύχθηκε μείωση σχεδόν 95%. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία έχουν επίσης επιβάλει χρεώσεις στις σακούλες.
Ομοίως, σε αυτή την περίπτωση, μια μικρή χρέωση αποδείχθηκε εξίσου αποτελεσματική. Ορισμένες χώρες επέλεξαν τις υποχρεωτικές χρεώσεις, άλλες τις εκούσιες συμφωνίες με τον κλάδο του λιανεμπορίου, όπως η Γερμανία. Η Γαλλία και η Ιταλία, με τη σειρά τους, αποφάσισαν να απαγορεύσουν τις πλαστικές σακούλες, πέραν αυτών που είναι βιοαποικοδομήσιμες και λιπασματοποιήσιμες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναπτύσσει μια κοινή μεθοδολογία για τον υπολογισμό του αριθμού λεπτών σακουλών που καταναλώνονται ετησίως. Από τις 27 Μαΐου 2018, τα Κράτη Μέλη της ΕΕ πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή τα ποσοστά ετήσιας κατανάλωσης.
Ιστορικό
Περίπου 100 δισεκατομμύρια σακούλες καταναλώνονται κάθε έτος εντός της ΕΕ. Οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς εύκολα αποφεύγουν τις ροές διαχείρισης αποβλήτων και συσσωρεύονται στο περιβάλλον μας, ιδίως με τη μορφή θαλάσσιων απορριμμάτων.
Αφού απορριφθούν στο περιβάλλον, οι πλαστικές σακούλες μπορούν να επιζήσουν για διάστημα άνω των 100 ετών. Στη θάλασσα, έχουν καταστροφική επίπτωση στα θαλάσσια πλάσματα, τα οποία μπερδεύονται στα πλαστικά υπολείμματα ή τα καταπίνουν με τη μορφή μικροπλαστικών.
Για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της σπατάλης πόρων και της συσσώρευσης απορριμμάτων, η ΕΕ ψήφισε έναν νόμο το 2015 για να βοηθήσει τα Κράτη Μέλη να μειώσουν δραστικά την κατανάλωση των λεπτών πλαστικών σακουλών, εστιάζοντας σε όλες τις πλαστικές σακούλες με πάχος μικρότερο από 50 micron.
Οι πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες (λιγότερο από 15 micron, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία χύδην τροφίμων (π.χ. φρούτα, λαχανικά, ψάρια) μπορούν να εξαιρεθούν, εάν συμβάλλουν στην αποτροπή της σπατάλης τροφίμων.
