Αποκαλυπτική για τις αντιλήψεις των Ελλήνων πολιτών σε θέματα προστασίας της φύσης, αποδεικνύεται η πανελλαδική έρευνα που πραγματοποίησε για λογαριασμό του Έργου «LIFE-IP 4 NATURA»* με τίτλο «Natura 2000- Εδώ Ζούμε» (http://edozoume.gr/ ), η εταιρεία δημοσκοπήσεων Marc. Σκοπός της δημοσκόπησης ήταν να καταγράψει τις απόψεις των Ελλήνων πολιτών σχετικά με θέματα που αφορούν την προστασία της φύσης, με έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο των δράσεων του συγκεκριμένου έργου.
Η καταγραφή των απόψεων αυτών και η αποκωδικοποίησή τους θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την κατανόηση των αντιλήψεων του ελληνικού κοινού σε μία χρονικά κρίσιμη συγκυρία, καθώς στην αιχμή της διεθνούς επικαιρότητας βρίσκονται σημαντικά ζητήματα, όπως η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και η απώλεια βιοποικιλότητας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι, παρόλο που η χώρα μας διαθέτει 446 περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 και παρά το ότι 2 στους 3 Έλληνες πολίτες απάντησαν πως έχουν ακούσει για το δίκτυο, μόλις 1 στους 3 γνωρίζει τη σημασία του για την προστασία της ελληνικής φύσης. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι το δίκτυο Natura 2000 καλύπτει σήμερα το 1/3 της χερσαίας έκτασης της χώρας και το 20% περίπου της θαλάσσιας, το 65% των ερωτηθέντων δεν γνωρίζει αν υπάρχει κάποια περιοχή Natura 2000 στην περιφέρεια όπου κατοικεί. Η δημοσκόπηση καταδεικνύει ένα κενό ενημέρωσης του ευρύτερου κοινού ως προς τη λειτουργία του δικτύου Natura 2000 και αποκαλύπτει τρόπους για την αποτελεσματικότερη κάλυψη αυτού του κενού.
Πόσο ενδιαφέρονται οι Έλληνες για το περιβάλλον & ποια προβλήματα ξεχωρίζουν;
Σύμφωνα με την έρευνα, το 91,1% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και η εξαφάνιση ειδών ζώων και φυτών συνιστά πλέον πραγματική απειλή, ποσοστό το οποίο ενισχύεται στο 95% στις ηλικίες 17-24 ετών. Το στοιχείο αυτό, έρχεται να επιβεβαιώσει την τάση που αποτυπώνεται τα τελευταία χρόνια και στις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου (2017 και 2014), στις οποίες οι Έλληνες πολίτες εμφανίζονται να ανησυχούν για το περιβάλλον σε ποσοστό αισθητά υψηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (π.χ. στην έρευνα του 2017, το 69% των Ελλήνων πολιτών δηλώνει ότι θεωρεί «Πολύ σημαντική» την προστασία του περιβάλλοντος, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους διαμορφώνεται σε 56%).
Αντίστοιχα, στην ερώτηση «Ποιο θεωρούν μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα στην περιοχή τους;», πρώτη αυθόρμητη απάντηση των Ελλήνων πολιτών είναι «τα σκουπίδια» σε ποσοστό 30,6%, δεύτερη η ατμοσφαιρική ρύπανση σε ποσοστό 19,4% και τρίτη η ρύπανση θάλασσας/υδάτων σε ποσοστό 8,9%, αναφορές που καταδεικνύουν τί ακριβώς εκλαμβάνουν οι Έλληνες ως« περιβαλλοντικό πρόβλημα». Αξιοσημείωτη, ως προς αυτό, είναι η διαφοροποίηση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, όπου η «ρύπανση από εργοστάσια/διυλιστήρια» φθάνει το 40,1%. Αθροιζόμενη με την απάντηση για την ατμοσφαιρική ρύπανση (21,6%), φθάνει το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 61,7%, ενώ μόλις το 9% των κατοίκων αξιολογούν ως σοβαρότερο πρόβλημα της περιοχής τους τα σκουπίδια, σε αντιδιαστολή με την πρώτη θέση που καταλαμβάνει -με διαφορά- η συγκεκριμένη απάντηση στα πανελλαδικά αποτελέσματα.
Σημαντικό επίσης εύρημα της δημοσκόπησης είναι ότι το 82,2% των ερωτηθέντων θα επιθυμούσε ένα αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο προστασίας της φύσης, ενώ σε ποσοστό 92,2% εκτιμούν ότι η υφιστάμενη νομοθεσία δεν εφαρμόζεται επαρκώς.
Με αφορμή τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης, ο αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σωκράτης Φάμελλος, δήλωσε: «Τα αποτελέσματα της έρευνας για τη στάση των Ελλήνων πολιτών σε θέματα προστασίας της φύσης προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τον σχεδιασμό και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής πολιτικής. Σύμφωνα με την έρευνα, υψηλή είναι η ευαισθητοποίηση των Ελλήνων για το περιβάλλον, γεγονός που δημιουργεί γόνιμο έδαφος για τις πρωτοβουλίες αλλαγής του κοινωνικού και καταναλωτικού μοντέλου ζωής των πολιτών, προς μια ενεργό στάση κατά της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος και υπέρ της τοπικής οικονομίας.
Η ανάδειξη της διαχείρισης απορριμμάτων ως μεγαλύτερου περιβαλλοντικού προβλήματος επιβεβαιώνει τις πρωτοβουλίες που αναλάβαμε για την υποχρεωτική χωριστή συλλογή και διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την κατασκευή σύγχρονων μονάδων κυκλικής οικονομίας με αποτροπή της ταφής. Δεν υποτιμούμε, επίσης, το γεγονός ότι τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα σύμφωνα με την έρευνα, όπως τα απορρίμματα και η ατμοσφαιρική ρύπανση, είναι στενά συνδεδεμένα με την ανάπτυξη, την ποιότητα ζωής και τη δημόσια υγεία, κάτι που μας υποχρεώνει σε πιο αποτελεσματικές πρωτοβουλίες και περαιτέρω αλλαγές στη διοίκηση, την αυτοδιοίκηση και την παραγωγή.
Η γνώση και η γνώμη των πολιτών για τις περιοχές του δικτύου NATURA και τις σχετικές δράσεις μάς οδηγούν στην ενίσχυση πρωτοβουλιών, όπως το Έργο LIFE-IP 4 NATURA, η επέκταση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, ο νόμος για τους Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, αλλά και η Εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και Σχεδίων Διαχείρισης για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 που ξεκίνησε πρόσφατα. Στο πλαίσιο του LIFE-IP 4 NATURA, το μεγαλύτερο έργο προστασίας της φύσης που έχει λάβει ποτέ η Ελλάδα, θα επενδυθούν 17 εκατομμύρια ευρώ, σε μια συνεργασία δέκα εταίρων, μια ‘συμμαχία’ για την ελληνική φύση, σχεδιάζοντας καινοτόμα εργαλεία προστασίας και διαχείρισης και αναδεικνύοντας τις ευκαιρίες που προσφέρει η αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Προς μια κατεύθυνση αποτελεσματικής συνεργασίας της πολιτείας, της αυτοδιοίκησης, των παραγωγικών φορέων, των ΜΚΟ και των πολιτών, θα συνεχίσουμε στοχεύοντας στην πρόοδο του τόπου μας».
