Η ΕΥΔΑΠ, σε συνεργασία με το Δήμο Χαλανδρίου και έξι ακόμη εξειδικευμένους εταίρους, συμβάλλει καθοριστικά στην ανάδειξή της τεράστιας πολιτιστικής αξίας του Αδριάνειου Υδραγωγείου και την αξιοποίηση του μη πόσιμου νερού του.
Aπό την αρχαιότητα η Αθήνα αντιμετώπιζε έντονα προβλήματα λειψυδρίας. Τα επιφανειακά νερά ήταν πάντα λιγοστά και η υδροδότηση της πόλης γινόταν συνήθως από πηγές και πηγάδια. Παράλληλα, υπήρχαν πολλές κρήνες διάσπαρτες μέσα στην πόλη, όπως και πλήθος δεξαμενών στις οποίες συγκεντρωνόταν βρόχινο νερό. Οι Αθηναίοι κατασκεύασαν διάφορα υδραγωγεία, για να εξασφαλίσουν τη παροχή νερού, με πολύ σημαντικό έργο το υδραγωγείο του Πεισίστρατου, το οποίο κατασκευάστηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα και μετέφερε νερό από την πηγή Καλλιρρόη έως το κέντρο της πόλης.
Το σημαντικότερο, όμως, για την υδροδότηση της Αθήνα έργο ήταν το Αδριάνειο Υδραγωγείο, το οποίο κατασκευάστηκε από το 134 μ.Χ. έως και το 140 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό και το οποίο συνέβαλε σημαντικά στην ύδρευση της πόλης, αυξάνοντας την ποσότητα του διαθέσιμου νερού.
Το Αδριάνειο Υδραγωγείο ξεκινούσε από τους πρόποδες της Πάρνηθας και κατέληγε στον Λυκαβηττό, όπου και κατασκευάστηκε η λιθόκτιστη εντυπωσιακή Αδριάνειος Δεξαμενή, στην οποία αποθηκεύονταν τα νερά του υδραγωγείου.
Το Αδριάνειο Υδραγωγείο λειτούργησε υδροδοτώντας την περιοχή της Αθήνας μέχρι την εποχή της Τουρκοκρατίας, όταν και αδρανοποιήθηκε, με αποτέλεσμα αρκετά τμήματά του να καταστραφούν.
Για τη λειτουργία του Αδριάνειου Υδραγωγείου κατασκευάστηκε υπόγεια σήραγγα περίπου 25 χλμ., χωρίς τα ενισχυτικά υδραγωγεία, η οποία ακόμη μεταφέρει νερό που υδρομαστεύει από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα σε όλο το μήκος του. Ο σχεδιασμός, η εκτέλεση και η διαχρονική λειτουργία του το καθιστούν σημαντικό μνημείο της αρχαίας υδραυλικής τεχνολογίας, καθώς το τεχνικό αυτό επίτευγμα, που κατασκευάστηκε πριν από περίπου 2.000 χρόνια, συνεχίζει να λειτουργεί ακόμη και σήμερα, πρακτικά με τον τρόπο ακριβώς που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε, τονίζοντας την ανάγκη ανάδειξης της σπουδαιότητάς του.
Σήμερα, λοιπόν, η ΕΥΔΑΠ σε συνεργασία με το Δήμο Χαλανδρίου και έξι ακόμη εξειδικευμένους εταίρους, ολοκληρώνει το ευρωπαϊκό πιλοτικό πρόγραμμα Cultural H.ID.RA.N.T, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η αξιοποίησή του μη πόσιμου νερού του Αδριάνειου Υδραγωγείου και η ανάδειξή του ως μνημείου τεράστιας πολιτιστικής αξίας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα καινοτόμο έργο, καθώς για πρώτη φορά ένα έργο αστικής ανάπλασης στηρίζεται στις αρχές της αειφορίας και στην ορθολογική διαχείριση του νερού, μέσω της αξιοποίησης ενός ρωμαϊκού μνημείου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αξιοποίηση του μη πόσιμου νερού του υδραγωγείου για την εξυπηρέτηση των αρδευτικών αναγκών των κατοίκων του Χαλανδρίου, καθώς και σχέδια ευρύτερης ανάπτυξης της περιοχής με δημιουργία πράσινων χώρων που αρδεύονται από το μη πόσιμο νερό του ρωμαϊκού υδραγωγείου.
Η χρήση του -μέχρι σήμερα ανεκμετάλλευτου- νερού στο Αδριάνειο Υδραγωγείο, που είναι σε αδιάκοπη λειτουργία από τον 2ο αιώνα μ.Χ., αναμένεται να προσφέρει σημαντικό ενεργειακό και περιβαλλοντικό όφελος, όχι μόνο για το Δήμο Χαλανδρίου αλλά και για άλλους δήμους. Ο καθοριστικός ρόλος της ΕΥΔΑΠ στην αξιοποίηση του πολύτιμου υδάτινου πόρου του Αδριάνειου Υδραγωγείου και στην ανάδειξη της ιστορικής του σημασίας, δημιουργεί άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία, στην οικονομία και στο περιβάλλον.
Η ΕΥΔΑΠ παραμένει σταθερά η βασική κινητήρια δύναμη ώστε να αναδειχθεί και να προχωρήσει η αξιοποίηση του Αδριάνειου Υδραγωγείου, με προοπτική πληθώρα πράσινων λύσεων κυκλικής οικονομίας στην Αττική, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι η Περιφέρεια Αττικής σκοπεύει να θέσει ως άξονα του νέου ΠΕΠ Αττικής την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση για το Αδριάνειο Υδραγωγείο, για την οποία ήδη υπάρχει προκαταρκτικό σχέδιο με την ενεργό συνδρομή της ΕΥΔΑΠ, με στόχο τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης στρατηγικής.
