Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του Φυσικού Μεταλλικού Νερού ΑΥΡΑ και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ «Κάποια δάση έχουν τη δική τους Αύρα» όπως μας το παρουσιάζει η Βάσω Πετρίδου, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Marketing της ΜΚΟ.
Γιατί είναι σημαντικό το δάσος και η προστασία του; Πως συνδέεται με τη διατήρηση του πολυτιμότερου αγαθού, του νερού;
Τα δάση αποτελούν σημαντική πηγή προϊόντων και ωφελειών και συμβάλλουν ουσιαστικά στην κοινωνική και οικονομική ευημερία των ανθρώπων. Το δάσος έχει ένα πολυδιάστατο ρόλο:
-βοηθάει σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα που αναπνέουμε με την απορρόφηση του CO2 και των άλλων επικίνδυνων αερίων που εκλύονται από τις βιομηχανίες και με την απελευθέρωση του O2.
-λειτουργεί σαν ρυθμιστής όσον αφορά την απορροή του νερού (διάβρωση εδάφους) και τη δημιουργία αποθεμάτων (πηγές) και προστατεύει τις πόλεις που βρίσκονται κοντά σε αυτά από τις πλημμύρες και τις καταστροφές. Επιπλέον φιλτράρει το νερό που είναι πηγή ζωής για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς.
-αποτελεί βιότοπο για την άγρια πανίδα (ζώα, πτηνά, ερπετά) αλλά και χώρος αναπαραγωγής και ανάπτυξης των ψαριών σε ποτάμια που βρίσκονται μέσα στα δάση.
-συμβάλλει στη δασική αναψυχή με τη δημιουργία κατασκηνωτικών χώρων, χώρων υπαίθριου γεύματος κλπ.
-αποτελεί πηγή παραγωγής ξύλου, τόσο οικοδομική όσο και για θέρμανση
-αποτελεί πηγή λιβαδικών προϊόντων και ανάπτυξης της κτηνοτροφίας αρά κατά συνέπεια συμβάλλει και στην οικονομία της χώρας
Τα δάση μας συνδέονται με τη διατήρηση του νερού, αφού αποτελούν ένα ενδιάμεσο «ρυθμιστικό μέσο» που παρεμβάλλεται στην κίνηση του νερού. Καθώς το νερό φθάνει στην επιφάνεια της γης με τη μορφή κατακρημνισμάτων, δηλαδή βροχής, χιονιού ή χαλαζιού, μέρος του κατακρατείτε από τις κόμες των δέντρων του δάσους, με αποτέλεσμα να μειώνουν την ταχύτητα με την οποία φτάνει στο έδαφος. Αυτό έχει διπλό ρόλο, αφού αφενός μειώνει την ένταση με την οποία χτυπάει το έδαφος αποτρέποντας έτσι τη διάβρωση του και τη μεταφορά πολλών φερτών υλικών προς τις πεδινές περιοχές (αποτρέποντας έτσι τα γνωστά μας πλημμυρικά φαινόμενα), αφετέρου δε η ποσότητα που τελικά διηθείται προς τα βαθύτερα στρώματα της Γης σχηματίζοντας τα υπόγεια νερά και τις πηγές εμπλουτίζοντας το έδαφος με υγρασία, είναι περισσότερη. Επιπλέον, τα δάση μας βελτιώνουν τις εδαφικές συνθήκες με αποτέλεσμα το νερό που τις διαπερνά και αποθηκεύετε να μην είναι μόνο ποσοτικά περισσότερο αλλά και ποιοτικά υπέρτερο.
Ποια είναι η φιλοσοφία και οι στόχοι του προγράμματος «Κάποια δάση έχουν τη δική τους Αύρα»;
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υπήρξε πάντα μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση με σαφή κατεύθυνση στη προστασία του περιβάλλοντος της χώρας μας. Σε αυτό το πλαίσιο αναζητούμε, διαρκώς, σημαντικές συνεργασίες που θα μας βοηθήσουν να υλοποιήσουμε περιβαλλοντικά προγράμματα, όπως το «Κάποια Δάση έχουν τη δική τους Αύρα», ένα πρόγραμμα που έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε, μαζί με το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΑΥΡΑ της Coca-Cola Τρία Έψιλον, όπου με συνέπεια και 4χρονη δράση εστιάζουμε:
- Στην ανάδειξη της αξίας του δάσους και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας
- Στην προστασία των περιοχών που έχουν πληγεί από καταστροφικές πυρκαγιές επανειλημμένως, με αναδασώσεις, μέσω εξειδικευμένου προσωπικού και σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές
- Στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών και πρόκληση σε συμμετοχή
Ποια είναι τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα του προγράμματος;
Το 4ετές πρόγραμμα «Κάποια δάση έχουν τη δική τους Αύρα» περιλαμβάνει διάφορες δράσεις οι οποίες ομαδοποιούνται σε τρεις πυλώνες:
- αναδάσωση,
- διατήρηση καθαρών δασών από σκουπίδια και απομάκρυνση οργανικής ύλης,
- περιβαλλοντική εκπαίδευση και ενημέρωση
Οι παραπάνω δράσεις έχουν εφαρμοστεί σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Ξεκινώντας με την αναδάσωση, σε νοτιότερες περιοχές της χώρας αναδασώθηκαν εκατοντάδες στρέμματα με 24 χιλιάδες και πλέον δενδρύλλια στο Πάνειο όρος Καλυβίων, στον Υμηττό, στην Πάρνηθα και στο Παναχαϊκό Όρος. Επιπλέον, έγινε καθαρισμός σε τέσσερις περιοχές (άλσος Ψηλά Αλώνια στο Αίγιο, δάσος Καισαριανής, άλσος γηροκομείου στην Πάτρα και στον Παρνασσό), απομακρύνοντας περισσότερους από 5 τόνους ανακυκλώσιμων σκουπιδιών και θρυμματίζοντας τουλάχιστον 5 τόνους οργανικής ύλης, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο το κίνδυνο πυρκαγιάς σε 100 περίπου στρέμματα δάσους.
Ανάλογα, σε βορειότερες περιοχές της χώρας μας, φυτεύτηκε ποικιλία ειδών για τον εμπλουτισμό των βιοτόπων προκειμένου να ενισχυθεί η διαθεσιμότητα τροφής για την άγρια πανίδα. Συνολικά φυτεύτηκαν πάνω από 4,5 χιλιάδες δέντρα σε 60 περίπου στρέμματα δάσους, σε περιοχές της Θεσσαλονίκης (οικισμός Τριάδι και δάσος Σειχ Σου) και στο Τρικλάριον Όρος, στην Κρυσταλλοπηγή Φλώρινας. Επιπλέον, έγινε απομάκρυνση σε περισσότερα από 8.000 κιλά σκουπιδιών και θρυμματίστηκαν 9,5 τόνοι οργανικής ύλης, καθαρίζοντας έτσι 95 στρέμματα δάσους σε Θεσσαλονίκη (Σέιχ Σου) Βόλο (Δάσος Γορίτσας) και Κομοτηνή (Δάσος Νυμφαίας).
Το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «Δάσος, Πηγή Νερού και Ζωής» έχει υλοποιηθεί σε 1.620 σχολικές τάξεις και πολλές περιβαλλοντικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, όπου ενημερώθηκαν περίπου 59.339 παιδιά. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, περιλαμβάνοντας διαδραστικές παρουσιάσεις και ενημερωτικό υλικό, σε μια προσπάθεια μετάδοσης γνώσεων και διαμόρφωσης φιλο-περιβαλλοντικών στάσεων για το δάσος, τα περιαστικά δάση, το νερό κα τους ορθούς τρόπους αναδάσωσης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αλληλεπίδραση των παιδιών που ζουν στα αστικά κέντρα με το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Επιπλέον, 300 και πλέον άτομα, σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, παρακολούθησαν σεμινάρια ενημέρωσης πολιτών με θέμα πώς να «Προστατεύω το Δάσος», όταν ζω κοντά σε αυτό, και ενημερώθηκαν για τις σωστές ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσουν για να ξεπεράσουν με ασφάλεια στην περίπτωση μιας ξαφνικής δασικής πυρκαγιάς.
Τέλος, η ανάδειξη της πλούσιας αυτοφυούς χλωρίδας της χώρας μας σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική εκπαίδευση παιδιών, φοιτητών και ενηλίκων επιτεύχθηκε με τη δημιουργία του Δασικού Βοτανικού Κήπου στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου. Ο Βοτανικός Κήπος είναι ανοιχτός και ελεύθερος για όλους και μέσα από θεματικούς κήπους, αναδεικνύονται 40 είδη δέντρων, 32 είδη θάμνων 11 είδη χαμαίφυτων και άλλα είδη όπως υδρόφυτα, αναρριχώμενα και ποώδη φυτά. Το γεγονός ότι υλοποιήθηκε από την ειδική Ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ με την επιστημονική υποστήριξη ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, του Τμήματος Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΤΕΙ Λαμίας, Παράρτημα Καρπενησίου, αποτελεί ένδειξη του εκπαιδευτικού του χαρακτήρα, αφού 200 και πλέον φοιτητές και απόφοιτοι συμμετείχαν στην υλοποίηση του με μεγάλο ενθουσιασμό.
Ο Βοτανικός Κήπος Κεφαλόβρυσου θα χρησιμοποιηθεί στην εκπαίδευση των φοιτητών του Τ.Ε.Ι της περιοχής, οι οποίοι ήδη το έχουν αγκαλιάσει. Η επίσκεψη στον Βοτανικό Κήπο θα φέρει τους επισκέπτες πιο κοντά στη φύση και θα ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό για την προστασία της περιοχής.
Το πρόγραμμα «Κάποια δάση έχουν τη δική τους Αύρα» έχει πετύχει σημαντικά αποτελέσματα, καθώς φυτεύτηκαν συνολικά 29.140 δενδρύλλια καλύπτοντας περισσότερο από 300 στρέμματα αναδάσωσης. Οι εκτάσεις αυτές, σε λίγα χρόνια θα είναι σε θέση να δεσμεύσουν 120 τόνους CO2 ετησίως, ενώ παράλληλα θα προστατεύουν τα αστικά κέντρα που συνορεύουν με αυτά από τις πλημμύρες και θα βελτιώσει την αισθητική τους.
Επιπλέον, καθαρίστηκαν συνολικά 192 στρέμματα δάσους και απομακρύνθηκαν 8,1 τόνοι σκουπιδιών και μειώθηκε η καύσιμη οργανική ύλη κατά 9,5 τόνους. Έτσι από τη μία μειώθηκε ο κίνδυνος πυρκαγιάς στις περιοχές αυτές ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίστηκε το έδαφος από το θρυμματισμό της οργανικής ύλης.
Το πρόγραμμα συνεχίστηκε το 2012 με τη πρωτοποριακή δράση «Παρακολούθηση του πληθυσμού της βίδρας», με στόχο την έρευνα για τη συλλογή πολύτιμων πληροφοριών για τον πληθυσμό και τη συμπεριφορά του απειλούμενου αυτού είδους καθώς και τη γνωριμία του κοινού με ένα σπάνιο είδος υδρόβιου θηλαστικού, το οποίο αποτελεί είδος δείκτη της καθαρότητας των υδάτινων οικοσυστημάτων σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές. Έτσι συλλέγουμε πληροφορίες για την ποιότητα του βιοτόπου και τη μοναδικότητα του συστήματος.
Για την παρακολούθηση του πληθυσμού της βίδρας χρησιμοποιήθηκαν συνδυαστικά δύο μέθοδοι:
1. Η καταγραφή βιοδηλωτικών ενδείξεων
Η επιστημονική ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα εκτεταμένη έρευνα στην περιοχή μελέτης για τη συλλογή βιοδηλωτικών ενδείξεων. Η φάση αυτή της μελέτης έχει ολοκληρωθεί καθώς στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων έχουν καταγραφεί περισσότερες από 300 βιοδηλωτικές ενδείξεις παρουσίας του είδους στην περιοχή των λιμνών Ζάζαρης και Χειμαδίτιδας.
2. Η χρήση αυτόματων συστημάτων καταγραφής κίνησης
Τα καταγραφικά συστήματα (έξι κάμερες συνολικά) τοποθετήθηκαν στη λίμνη με στόχο να καταγράψουν σε βίντεο τις άγνωστες πτυχές της βιολογίας και της ηθολογίας της βίδρας. Η ερευνητική δράση αυτή ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2012, έχοντας καταγράψει 6 διαφορετικά άτομα βίδρας (1 θηλυκό με 2 μικρά και 2 ενήλικα αρσενικά) και διαθέσιμες πληροφορίες για τα πρότυπα δραστηριότητας του είδους.
Πρόσφατα το πρόγραμμα «Κάποια Δάση έχουν τη δική τους Αύρα» έλαβε μια σημαντική και παγκόσμια διάκριση, κατακτώντας την πρώτη θέση στο διεθνή θεσμό «Water Innovation Awards 2012» και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Καλύτερο πρόγραμμα περιβαλλοντικής δράσης και ευαισθησίας». Τι σήμανε για εσάς αυτή η διάκριση;
Εμείς, η ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, είμαστε περήφανοι, που ο στρατηγικός συνεργάτης μας, το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΑΥΡΑ και το πρόγραμμα «Κάποια Δάση έχουν τη δική τους Αύρα» που σχεδιάσαμε και υλοποιούμε μαζί από το 2008, έλαβε αυτή την παγκόσμια διάκριση που πρώτη φορά δίνεται σε ένα ελληνικό προϊόν.
Η συνεργασία μας με το ΑΥΡΑ αποδεικνύει, με τον καλύτερο τρόπο, ότι η στρατηγική επένδυση μιας εταιρίας, σε αυτή την περίπτωση της Coca-Cola Τρία Έψιλον, σε συνδυασμό με την επιστημονική συμβολή του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ για τη φροντίδα του περιβάλλοντος στην Ελλάδα έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα που αναγνωρίζονται σε διεθνές επίπεδο.
Ποια άλλα σχετικά προγράμματα σχεδιάζει ο AΡΚΤΟΥΡΟΣ για την προστασία του περιβάλλοντος στη χώρα μας;
Καταγράφοντας τις περιβαλλοντικές προτεραιότητες και τις ανάγκες σε τοπικό επίπεδο εστιάζουμε, ως ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, σε προγράμματα που αφορούν:
1. Στην προστασία και επιστημονική παρακολούθηση ειδών της ελληνικής πανίδας όπως, η αρκούδα, ο λύκος, η βίδρα, το αγριόγιδο, οι πελαργοί κα.
2. Στην προστασία και διαχείριση βιοτόπων με έμφαση:
• τις δασικές περιοχές (Αναδασώσεις, εμπλουτισμό με άγρια καρποφόρα, προστασία από πυρκαγιές, αειφορική διαχείριση δασών με άξονα την πολιτική διαχείρισης πολλαπλών στόχων)
• Στις προστατευόμενες περιοχές
• τον κατακερματισμό των φυσικών βιοτόπων και την άρση της συνέχειας των φυσικών οικοσυστημάτων
3. Στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων που αφορούν την άγρια πανίδα όπως:
- Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων στην ύπαιθρο
- Τα τροχαία ατυχήματα με άγρια ζώα στο οδικό δίκτυο
- Η συνύπαρξη των μεγάλων σαρκοφάγων με τον άνθρωπο
4. Στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού
5. Στην περιβαλλοντική εκπαίδευση
6. Στην προώθηση του οικοτουρισμού και των εναλλακτικών και αειφορικών μορφών οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης
7. Στην προστασία και διαιώνιση σημαντικών φυλών οικόσιτων ζώων όπως ο Ελληνικός Ποιμενικός Σκύλος
8. Στην προώθηση της προστασίας και της ευζωίας των ζώων με έμφαση στη διαχείριση των άγριων ζώων σε αιχμαλωσία
9. Στον εθελοντισμό
10. Στην ανάπτυξη συνεργασιών και συνεργιών με άλλους φορείς και οργανισμούς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο
