Το πρώτο μέρος της Έρευνας για το Κλίμα 2021-2022 της ΕΤΕπ εξετάζει τις απόψεις των ανθρώπων σχετικά με την κλιματική αλλαγή σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας επικεντρώνονται στις αντιλήψεις των πολιτών σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις ενέργειες που αναμένουν να αναλάβει η χώρα τους για την καταπολέμησή της.
- Το 76% θεωρεί ότι ανησυχεί περισσότερο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα απ’ ό,τι ανησυχεί η κυβέρνηση της χώρας τους.
- Το 88% θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή.
- Το 62% θεωρεί ότι η χώρα δεν θα καταφέρει να μειώσει δραστικά έως το 2050 τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγει, σύμφωνα με τη δέσμευση της Συμφωνίας των Παρισίων.
- Το 60% είναι υπέρ της λήψης αυστηρότερων μέτρων από το κράτος τα οποία θα επέβαλαν αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων (μείωση 11 μονάδων σε σχέση με πέρυσι).
- Το 74% θα επιθυμούσε την εισαγωγή φόρου σε προϊόντα και υπηρεσίες που συμβάλλουν περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
- Το 88% δηλώνει ότι επιθυμεί να αντικαταστήσει τις πτήσεις μικρών αποστάσεων με γρήγορα τρένα χαμηλών ρύπων σε συνεργασία με γειτονικές χώρες.
Το 83% των Ελλήνων θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της συνιστούν τη μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα κατά τον 21ο αιώνα. Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων (88%) επίσης θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή (5 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 77%).
Ωστόσο, αυτή η φαινομενική συναίνεση υποκρύπτει κάποιες διαφορές μεταξύ των επιμέρους ομάδων του ελληνικού πληθυσμού. Καταγράφονται πολύ διαφορετικά επίπεδα ανησυχίας και προσδοκιών στο θέμα του κλίματος μεταξύ πολιτών μικρότερης και μεγαλύτερης ηλικίας, μεταξύ αντρών και γυναικών και μεταξύ των επιμέρους κοινωνικοοικονομικών κατηγοριών.
Αυτά είναι κάποια από τα αποτελέσματα της πρώτης Έρευνας για το Κλίμα 2021-2022 που δημοσιεύθηκε στις 27 Οκτωβρίου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η ΕΤΕπ είναι ο χρηματοδοτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο κυριότερος πολυμερής χρηματοδότης έργων σχετικών με τη δράση για το κλίμα στον κόσμο.
Αντίληψη της κλιματικής κρίσης: Ο αγώνας της χώρας κατά της κλιματικής αλλαγής
Το 76% θεωρεί ότι ανησυχεί περισσότερο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα απ’ ό,τι ανησυχεί η κυβέρνηση της χώρας τους. Κατά συνέπεια, είναι σχετικά απαισιόδοξοι όσον αφορά την ικανότητα της χώρας τους να προχωρήσει σε μια φιλόδοξη πράσινη μετάβαση. Μόλις το 38% θεωρεί ότι η Ελλάδα θα πετύχει να μειώσει δραστικά έως το 2050 τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγει, σύμφωνα με τη δέσμευση της Συμφωνίας των Παρισίων. Η πλειονότητα (62%) θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν θα πετύχει τους στόχους που έχει θέσει για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Το χάσμα των γενεών είναι εμφανές σε αυτό το σημείο, καθώς καταγράφεται διαφορά 16 μονάδων ανάμεσα στα άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών (το 30% αυτών θεωρούν ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει) και στα άτομα ηλικίας άνω των 64 ετών (46%). Το 54% των συμμετεχόντων ηλικίας άνω των 64 ετών θεωρούν ότι η Ελλάδα τελικά δεν θα καταφέρει να τηρήσει την προθεσμία του 2050. Το 70% των συμμετεχόντων ηλικίας 15-29 ετών μοιράζονται αυτήν την απαισιοδοξία.
Κατά συνέπεια, σχεδόν τα δύο τρίτα (60%) των Ελλήνων είναι υπέρ της λήψης αυστηρότερων μέτρων από το κράτος – όμοιων με εκείνα που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19 – τα οποία θα επέβαλαν αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων (μείωση 11 μονάδων σε σχέση με πέρυσι, 71%).
Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων (88%) θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή.
Εντωμεταξύ, μόλις το 9% των Ελλήνων θεωρούν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες.
Το ζήτημα της ενέργειας
Στην ερώτηση σε ποια πηγή ενέργειας θα πρέπει να βασιστεί η χώρα για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η πλειονότητα των Ελλήνων τάσσονται υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (61%) για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για το κλίμα. Την αίσθηση αυτή συμμερίζονται ακόμη περισσότερο οι Ευρωπαίοι ως σύνολο (63%). Στήριξη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα καταγράφεται έντονα μεταξύ των συμμετεχόντων ηλικίας άνω των 64 ετών (74%). Αυτό το ποσοστό μειώνεται κατά 15 μονάδες στους συμμετέχοντες ηλικίας κάτω των 30 ετών (59% υπέρ). Οι γυναίκες στην Ελλάδα στηρίζουν λιγότερο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από ό,τι οι άντρες, με διαφορά 6 μονάδων (58% έναντι 64%). Το 52% των συμμετεχόντων με χαμηλότερα εισοδήματα τάσσονται υπέρ της περαιτέρω ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έναντι 60% των συμμετεχόντων με υψηλότερα εισοδήματα.
Οι Έλληνες συνολικά τάσσονται λιγότερο υπέρ της πυρηνικής ενέργειας από ό,τι οι λοιποί Ευρωπαίοι (5% έναντι 12%). Στην Ελλάδα, τα άτομα ηλικίας άνω των 64 ετών (3%) τάσσονται λιγότερο υπέρ της πυρηνικής ενέργειας από ό,τι τα άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών (6%).
Τέλος, οι Έλληνες θεωρούν σε μεγαλύτερο βαθμό ότι η χώρα τους θα πρέπει να επικεντρωθεί κατά προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας από ό,τι οι λοιποί Ευρωπαίοι (21% έναντι 17%). Η εξοικονόμηση ενέργειας κατατάσσεται πολύ υψηλότερα σε σχέση με τον αυξημένο ρόλο του φυσικού αερίου (12%). Το χάσμα μεταξύ των φύλων είναι επίσης αξιοσημείωτο σε ό,τι αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας: οι γυναίκες (26%) τάσσονται πολύ περισσότερο υπέρ της εξοικονόμησης ενέργειας από ό,τι οι άντρες (15%).
Οι πιο δημοφιλείς λύσεις για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα
Η πλειονότητα των Ελλήνων (74%) –σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι Ευρωπαίοι εν γένει (69%)– θα τασσόταν υπέρ της εισαγωγής ενός φόρου σε προϊόντα και υπηρεσίες που συμβάλλουν περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Ακόμη και το 68% των συμμετεχόντων με χαμηλότερα εισοδήματα θα ήταν υπέρ ενός τέτοιου φόρου στην Ελλάδα. Οι Έλληνες τάσσονται επίσης υπέρ της επιβολής εγγύησης τουλάχιστον 5 ετών σε κάθε ηλεκτρικό ή ηλεκτρονικό προϊόν (92%) και της αντικατάστασης των πτήσεων μικρών αποστάσεων με γρήγορα τρένα χαμηλών ρύπων (90%). Επιπλέον, τάσσονται υπέρ ηπιότερων μέτρων, όπως η ενίσχυση της εκπαίδευσης και η αύξηση της ευαισθητοποίησης των παιδιών όσον αφορά τη βιώσιμη κατανάλωση (95%).
Ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, Christian Kettel Thomsen, δήλωσε: «Χαίρομαι που διαπιστώνω ότι οι Έλληνες, στη συντριπτική πλειονότητά τους, θεωρούν όπως και οι άλλοι Ευρωπαίοι ότι η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της συνιστούν τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας. Θεωρώ ότι οι πρόσφατες πυρκαγιές μπορεί να συνέβαλαν ώστε η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων να αναφέρουν ότι νιώθουν τις επιπτώσεις στην καθημερινή τους ζωή. Ο Όμιλος ΕΤΕπ ενέκρινε πρόσφατα τον Χάρτη Πορείας της Κλιματικής Τράπεζας για να επιτύχει τη φιλόδοξη ατζέντα του για τη στήριξη επενδύσεων ύψους 1 τρισ. ευρώ στους τομείς της δράσης για το κλίμα και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας κατά την περίοδο 2021-2030 και για να διαθέσει πάνω από το 50% της χρηματοδότησης της ΕΤΕπ στους τομείς της δράσης για το κλίμα και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας έως το 2025. Στο πλαίσιο των καθηκόντων μου, μεταξύ άλλων, επιβλέπω τις χρηματοδοτήσεις στην Ελλάδα για την επίτευξη αυτών των σκοπών. Η εντατικοποιημένη συνεργασία ανάμεσα στην ΕΤΕπ και την ελληνική κυβέρνηση όσον αφορά τη δράση για το κλίμα και την ενεργειακή μετάβαση περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ανάπτυξη της υποδομής της χώρας, ώστε να αυξηθεί η χρήση ηλεκτρικών ιδιωτικών οχημάτων στην Ελλάδα, την απεξάρτηση των νησιών από τον άνθρακα η οποία είναι καίριας σημασίας για την προώθηση του τοπικού βιώσιμου τουρισμού, την αντικατάσταση των στόλων λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με λεωφορεία μηδενικών εκπομπών άνθρακα και την κλιμάκωση της ελληνικής κυκλικής οικονομίας.»
