Το νέο επιχειρηματικό και χρηματοδοτικό περιβάλλον, έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από τη βιώσιμη χρηματοδότηση και την υπεύθυνη τραπεζική μέσα από τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και κυρίως την κατάρτιση ενός Ευρωπαϊκού Προτύπου Απολογισμού Βιωσιμότητας, αποτέλεσαν το θέμα της διαδικτυακής ημερίδας που διοργάνωσαν την Παρασκευή 11 Μαρτίου 2022, ο Σύνδεσμος Επενδυτών & Διαδικτύου (ΣΕΔ) και το Δίκτυο CSR HELLAS, υπό την αιγίδα του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Στο πρώτο μέρος της, με θέμα «Επενδύοντας στη βιωσιμότητα στο επιχειρείν και την χρηματοδότηση», η Μαρία Αλεξίου (Πρόεδρος ΔΣ, CSR HELLAS, Μέλος ΔΣ, CSR Europe, ESG Senior Advisor, Όμιλος TITAN, Μέλος, PTF-RNFRO, EFRAG), ο Αρμόδιος Γιαννίδης (Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Vittex), ο Iωάννης Δελατόλας (Υποδιευθυντής εξυπηρέτησης εκδοτριών εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών), η Κατερίνα Κατσούλη, (Διευθύντρια ESG & Sustainability Services, Grant Thornton Greece), ο Νικόλαος Οικονομόπουλος (Αντιπρόεδρος, ΣΕΔ) και ο Κωνσταντίνος Φωτεινόπουλος (CFA Portfolio Manager, 3K Investment Partners) συζήτησαν με τον Στέφανο Κοτζαμάνη, Δημοσιογράφο, euro2day.gr, τo νέο πλαίσιο βιώσιμης χρηματοδότησης όπως διαμορφώνεται με την πρόταση για το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Απολογισμού Βιωσιμότητας, την ετοιμότητα της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας και οικονομίας γενικότερα να προσαρμοστούν στο νέο αυτό κανονιστικό πλαίσιο, και τα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οφέλη της βιώσιμης χρηματοδότησης για τις ελληνικές επιχειρήσεις, εισηγμένες και μικρομεσαίες.
Τα θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στη βιωσιμότητα ως αναπόσπαστο μέρος της στο νέο επιχειρηματικό μοντέλο της βιωσιμότητας και της βιώσιμης χρηματοδότησης αποτέλεσαν το θέμα της συζήτησης ενός δεύτερου στρογγυλού τραπεζιού με τη συμμετοχή του Μπάμπη Εγγλέζου (Προέδρος, ΣΕΔ), της Σταυρούλας Αγγελοπούλου, (Διευθύντρια Βιωσιμότητας και Εταιρικής Ευθύνης, Όμιλος ΟΤΕ), της Σοφίας Ασωνίτου, (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λογιστικής Εκπαίδευσης, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής) και των Ελπίδας Θεοφιλίδη (Φοιτήτριας Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, και Μέλος Ομάδας διακριθείσας στο Φοιτητικό Διαγωνισμό για την ΕΚΕ «Νίκος Αναλυτής» του CSR HELLAS), Δήμητρας Παπαζαχαρίου (Project Manager & Sports Marketing Specialist, The Magic Bus, και συμμετέχουσας στο CSR School 2021) και Αντωνίας Φατσέα (Βusiness Development Manager, VALUE, και Μέλου της γραμματείας του ΣΕΔ που συμμετείχε στα προγράμματα Παρακολούθησης Γενικών Συνελεύσεων του ΣΕΔ), για να μοιραστούν καλές πρακτικές, εμπειρίες και προβληματισμούς σχετικά με τις νέες δεξιότητες που απαιτούνται στο νέο περιβάλλον με την Αλεξάνδρα Λεφοπούλου, Δημοσιογράφο και Communications & Media Relations Partner, CSR HELLAS.
Στην εκδήλωση απηύθυνε χαιρετισμό η Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος ΔΣ, Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Μέλος ΔΣ, Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), Πρόεδρος ΔΣ, Κοινή Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών για τις Τιτλοποιήσεις.
Βασικά συμπεράσματα από τη συζήτηση είναι τα εξής:
- Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί πρόκληση για όλες τις επιχειρήσεις, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και μη, με βάση τις επερχόμενες εξελίξεις σε σχέση με τη δημοσιοποίηση των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
- Τα κριτήρια ESG τα οποία καλούνται να ενσωματώσουν οι επιχειρήσεις αποτελούν όχι μόνο βασική προϋπόθεση προκειμένου να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στο ευρωπαϊκό σχέδιο «Βιώσιμη Ανάπτυξη», που προβλέπει επενδύσεις άνω του 1 τρισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, αλλά και προτεραιότητα των συμμετόχων, ιδιαίτερα των πελατών/καταναλωτών, των επενδυτών αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα.
- Η επένδυση στο πως παράγει μια επιχείρηση αξία σε βάθος χρόνου και στο πώς αντιμετωπίζει το μέλλον της απαιτεί μακροχρόνιο ορίζοντα και δημιουργία της απαιτούμενης κουλτούρας. Ωστόσο, το οικοσύστημα θα πρέπει να στηρίξει έμπρακτα τις επιχειρήσεις -ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες- που θα αναλάβουν το κόστος της μετάβασης, μέσα πχ από χαμηλότερα επιτόκια και ανετότερη πρόσβαση σε κεφάλαια.
- Σημαντικός αναμένεται να είναι ο ρόλος των επαγγελματιών διαχειριστών χαρτοφυλακίου κυρίως μέσα από τη δική τους προσαρμογή στον τρόπο επιλογής των επενδυτικών τους τοποθετήσεων καθώς και την πληροφόρηση-ενημέρωση των πελατών τους.
- Οι απαιτήσεις για την προσαρμογή των επιχειρήσεων σε κριτήρια ESG είναι ιδιαίτερα υψηλές για όλες τις οργανωτικές μονάδες και απαιτεί πολύ χρόνο. Απαιτείται μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, στοιχεία από όλα τα προηγούμενα χρόνια και εμπλοκή όλων των τμημάτων προκειμένου να αποφεύγεται το greenwashing.
- Η εκπαίδευση των στελεχών προς την κατεύθυνση της προσαρμογής των επιχειρήσεων στο νέο μοντέλο της βιωσιμότητας και τις νέες απαιτήσεις που θέτει το περιβάλλον και το οικοσύστημα είναι κρίσιμη και αφορά όλες τις επιχειρησιακές λειτουργίες. Απαιτεί επένδυση χρόνων και σύνδεση με το business plan της επιχείρησης.
- Τρία πρότυπα προγράμματα εκπαίδευσης προς την κατεύθυνση αυτή αποτελούν οι πρωτοβουλίες του ΣΕΔ και του CSR HELLAS. Πρόκειται για το Πρόγραμμα Επενδυτικής Παιδείας και Κατάρτισης του ΣΕΔ (αναγγέλθηκε ήδη το φετινό από τον κ. Μπ. Εγγλέζο), το οποίο συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό φοιτητών και συμβάλλει στη δημιουργία επενδυτικής παιδείας. Επίσης, το διεθνές πρόγραμμα CSR School του CSR HELLAS, ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στελεχών επιχειρήσεων για θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, βιωσιμότητας και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, που υλοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Executive Development, ALBA Graduate Business School, The American College of Greece (ACG) και με την υποστήριξη του Center of Excellence for Sustainability του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος (ΑCG), με τη συμβολή ως εκπαιδευτών διακεκριμένων Καθηγητών από Πανεπιστήμια της Ελλάδας, Κύπρου, Μεγάλης Βρετανίας, Ελβετίας και ΗΠΑ ενώ στη θεματολογία περιλαμβάνονται θέματα όπως η ενσωμάτωση των ESG, οι βιώσιμες επενδύσεις, το μέλλον της εργασίας, κλπ. Τέλος, ο φοιτητικός διαγωνισμός «Νίκος Αναλυτής» που οργανώνεται από το CSR HELLAS, στη μνήμη του πρωτοπόρου αειμνήστου προέδρου του Ν. Αναλυτή και επιχειρεί να συνδέσει τις επιχειρήσεις με τα πανεπιστήμια με εργασίες που παρουσιάζονται από ομάδες φοιτητών σε σχέση με ένα θέμα που αντιστοιχεί κάθε χρόνο σε έναν από τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης.
Πιο αναλυτικά:
Ανοίγοντας τις εργασίες η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κ. Βασιλική Λαζαράκου, τόνισε πως αναπτυξιακή πολιτική της Ευρώπης αποτελεί η μετάβαση σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία, αναφέροντας την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία του 2019, το Πρόγραμμα Δράσης για τα Βιώσιμα Χρηματοοικονομικά και την Επικαιροποιημένη Ευρωπαϊκή Στρατηγική για όλα τα θέματα Βιωσιμότητας στον Χρηματοοικονομικό Τομέα το 2021. Η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ενόψει της υποχρεωτικής μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης για όλες τις εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, κάλεσε τις διοικήσεις των εταιρειών να ενσωματώσουν με το σωστό τρόπο τα κριτήρια ESG και να ενημερώσουν σωστά το επενδυτικό κοινό.
Στα ζητήματα της βιωσιμότητας και των ESG κριτηρίων ως ιδιαίτερα επίκαιρα για τις επιχειρήσεις, την οικονομία και την επενδυτική κοινότητα αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του ΣΕΔ, κ. Μπάμπης Εγγλέζος. Η κ. Μαρία Αλεξίου αναφέρθηκε στα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα ESG που από τον προσεχή Οκτώβριο θα κληθούν οι εισηγμένες εταιρείες να εφαρμόσουν (και να ελεγχθούν γι’ αυτά το 2023 από εξειδικευμένους ορκωτούς ελεγκτές) αλλά και στην ταχεία ανάγκη προσαρμογής των μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων στα συγκεκριμένα ζητήματα. O Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της βιομηχανίας χρωμάτων Vitex κ. Αρμόδιος Γιαννίδης εξήγησε τους λόγους για τους οποίους η εταιρεία του έχει δώσει έμφαση σε θέματα ESG εδώ και πολλά χρόνια, αν και δεν είναι θεσμικά υποχρεωμένη, σημειώνοντας πως η δημιουργία της απαιτούμενης κουλτούρας χρειάζεται χρόνο, επιμονή και υπομονή. O κ. Ιωάννης Δελατόλας Υποδιευθυντής εξυπηρέτησης εκδοτριών εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αναφέρθηκε σε μια σειρά υποστηρικτικών ενεργειών που έχει κάνει το Χρηματιστήριο της Αθήνας στο συγκεκριμένο πεδίο, (Οδηγός για θέματα ESG, σειρά εξειδικευμένων σεμιναρίων, η ενότητα πληροφόρησης ATHEX GreeNet για τα πράσινα εταιρικά ομόλογα που εκδίδονται μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κλπ), ενώ στόχο αποτελεί η δημιουργία βάσεως δεδομένων ESG Data Base για τη χρήση της από τράπεζες, επενδυτές και λοιπούς ενδιαφερόμενους.
Η κ. Κατερίνα Κατσούλη Διευθύντρια ESG & Sustainability Services, Grant Thornton Greece, σημείωσε ότι η ελληνική αγορά έχει αρχίσει να δείχνει πολύ καλά παραδείγματα στο πεδίο της εφαρμογής των κριτηρίων ESG, από εταιρείες -όχι απαραίτητα μεγάλου μεγέθους, ούτε μόνο εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών- που διαθέτουν όραμα και δεν περιμένουν το νόμο για να δραστηριοποιηθούν ενεργά προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Αντιπρόεδρος του ΣΕΔ κ. Νίκος Οικονομόπουλος αναφέρθηκε στη διαδικασία μετάβασης των επιχειρήσεων η οποία θα πρέπει να γίνει με προσοχή και χωρίς υπερβολική βιασύνη, καθώς υπάρχουν διάφοροι κίνδυνοι, όπως πχ ο αθέμιτος ανταγωνισμός από μη ευρωπαϊκές εταιρείες που δεν τηρούν τα σχετικά κριτήρια.
Ο κ. Κων/νος Φωτεινόπουλος, στέλεχος της 3K Investment Partners τόνισε ότι τα κριτήρια ESG αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για τους διαχειριστές χαρτοφυλακίων, καθώς αυξάνουν την πληρότητα της ανάλυσης, οδηγώντας σε μια ολική προσέγγιση της αξιολόγησης που γίνεται για μια εταιρεία. Με τον τρόπο αυτό συμπληρώνονται κομμάτια πληροφόρησης που οδηγούν σε καλύτερη κατανόηση της δυνητικής αξίας μιας εταιρείας, των κινδύνων και των ευκαιριών της.
Η κ. Σταυρούλα Αγγελοπούλου, Διευθύντρια Βιωσιμότητας και Εταιρικής Ευθύνης, Όμιλος ΟΤΕ, αναφέρθηκε στην ανάγκη εκπαίδευσης των στελεχών των επιχειρήσεων, ειδικά των εισηγμένων προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις πιεστικές ανάγκες που θέτει το νέο περιβάλλον και να εντάξουν στη στρατηγική τους, σε κάθε επιχειρησιακή λειτουργία. Οι απαιτήσεις της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικές και μπορεί κανείς να διακρίνει 3 διαφορετικούς τύπους εκπαίδευσης που απαιτούνται προς την κατεύθυνση αυτή, σημείωσε η κ. Αγγελοπούλου. Πρόκειται για την κάθετη εκπαίδευση που αφορά ξεχωριστά τη λειτουργία κάθε διεύθυνσης, την εκπαίδευση της διοικητικής ομάδας και τέλος, την οριζόντια εκπαίδευση που αφορά όλους τους εργαζόμενους.
Στη σημασία απόκτησης επενδυτικής παιδείας αναφέρθηκε από την πλευρά του ο κ. Εγγλέζος. Η παρακολούθηση γενικών συνελεύσεων και η εκπαίδευσή τους είναι κρίσιμη για την αντίληψη του τρόπου λειτουργίας των επιχειρήσεων. Στην ανάγκη να εντάσσεται η βιωσιμότητα ακόμη και στη λειτουργία ενός Πανεπιστημίου αναφέρθηκε η κ. Σοφία Ασωνίτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λογιστικής Εκπαίδευσης, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Η κ. Ασωνίτου επισήμανε το έλλειμα δεξιοτήτων που καταγράφεται μεταξύ των αποφοίτων των πανεπιστημίων και των αναγκών της αγοράς εργασίας, τονίζοντας ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν αναβαθμίσει τις γνώσεις και δεξιότητες που προσφέρουν στους φοιτητές τους. Ιδιαίτερη σημασία έχει, σημείωσε, η ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των επιχειρήσεων και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η κ. Ελπίδα Θεοφυλίδη, μιλώντας για την εμπειρία της από τον φοιτητικό διαγωνισμό «Ν. Αναλυτής», έδωσε έμφαση στην αξία της πρακτικής άσκησης αναφέροντας ότι γνώσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα και την εταιρική κοινωνική ευθύνη είχε λάβει από τις σπουδές της. Η οικειοποίηση με όρους όπως η εταιρική διακυβέρνηση, η βιωσιμότητα, κλπ ήταν ιδιαίτερα σημαντική μέσα από το πρόγραμμα επενδυτικής παιδείας και κατάρτισης του ΣΕΔ, επισήμανε η κ. Αντωνία Φατσέα. Την εμπειρία της από το πρόγραμμα CSR School κατέθεσε η κ. Δήμητρα Παπαζαχαρίου επισημαίνοντας ότι την παρότρυνε ο εργοδότης της να παρακολουθήσει το πρόγραμμα προκειμένου να γίνει μέρος της αλλαγής.
