Δέκα ευρωπαϊκές πόλεις έλαβαν σήμερα το σήμα της αποστολής της ΕΕ για κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις, η οποία είναι μια από τις αποστολές της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Το σήμα αποστολής της ΕΕ είναι ένα σημαντικό ορόσημο, καθώς αναγνωρίζει τα σχέδια των πόλεων να επιτύχουν κλιματική ουδετερότητα ήδη έως το 2030 και αποσκοπεί στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Οι πόλεις που έλαβαν το σήμα είναι οι εξής: Sønderborg (Δανία), Μάνχαϊμ (Γερμανία), Μαδρίτη, Βαλένθια, Βαγιαδολίδ, Βιτόρια-Γκαστέις και Σαραγόσα (Ισπανία), Κλάγκενφουρτ (Αυστρία), Κλουζ-Ναπόκα (Ρουμανία) και Στοκχόλμη (Σουηδία).
Το σήμα αποστολής της ΕΕ αποτελεί αναγνώριση της επιτυχούς ανάπτυξης των αστικών συμβάσεων για το κλίμα, οι οποίες περιγράφουν το συνολικό όραμα των πόλεων για κλιματική ουδετερότητα και περιλαμβάνουν σχέδιο δράσης και επενδυτική στρατηγική. Οι πόλεις καταρτίζουν τις αστικές συμβάσεις για το κλίμα σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων του ιδιωτικού τομέα και των πολιτών. Τον Απρίλιο του 2023 μια πρώτη ομάδα πόλεων υπέβαλε τις συμβάσεις της, οι οποίες εξετάστηκαν από την Επιτροπή με τη στήριξη εμπειρογνωμόνων, μεταξύ άλλων, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC). Μετά από θετική αξιολόγηση, απονέμεται στις πόλεις το σήμα αποστολής, το οποίο αποσκοπεί στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ενωσιακές, εθνικές και περιφερειακές πηγές χρηματοδότησης, ιδίως ιδιωτικές επενδύσεις.
Αυτές οι δέκα πόλεις ανοίγουν τον δρόμο ώστε και άλλες πόλεις να επιταχύνουν την πορεία τους προς μια δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, και αποτελούν παράδειγμα συμπεριληπτικής συνδιαμόρφωσης πολιτικής σε τοπικό επίπεδο. Συνολικά, 100 πόλεις της ΕΕ συμμετέχουν στην αποστολή «Πόλεις» της ΕΕ, με 12 επιπλέον πόλεις από χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη».
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή, από κοινού με την πλατφόρμα αποστολών την οποία διαχειρίζεται σήμερα το NetZeroCities, θα συνεχίσει να στηρίζει την αποτελεσματική εφαρμογή των αστικών συμβάσεων για το κλίμα. Οι πόλεις που έλαβαν το σήμα αποστολής της ΕΕ μπορούν πλέον να το χρησιμοποιούν ως ένδειξη εμπιστοσύνης της ΕΕ στα σχέδιά τους για κλιματική ουδετερότητα, ιδίως κατά την προσέγγιση δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτών. Η Επιτροπή, μέσω της πλατφόρμας αποστολών, θα εξακολουθήσει να στηρίζει τις πόλεις με πρακτικές συμβουλές και χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως ένα πιλοτικό πρόγραμμα ύψους 32 εκατ. ευρώ σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα αδελφοποίησης. Επί του παρόντος, βρίσκεται σε εξέλιξη άλλη μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων για πιλοτικές πόλεις με προϋπολογισμό 20 εκατ. ευρώ η οποία θα παραμείνει ανοικτή έως τις 6 Νοεμβρίου.
Όσες πόλεις υπέβαλαν τις αστικές τους συμβάσεις για το κλίμα, ανεξάρτητα από το αν τους απονεμήθηκε το σήμα αποστολής της ΕΕ, λαμβάνουν επί του παρόντος απαντήσεις με παρατηρήσεις σχετικά με τους τομείς που έχουν περιθώρια ανάπτυξης, μέσω της πλατφόρμας αποστολών. Η Επιτροπή αναμένει να λάβει περισσότερες συμβάσεις προς αξιολόγηση τον Οκτώβριο του 2023.
Ιστορικό
Οι πόλεις αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70 % των παγκόσμιων εκπομπών CO₂ και καταναλώνουν πάνω από το 65 % της ενέργειας παγκοσμίως. Η αστική δράση είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επιτάχυνση του ρυθμού επίτευξης της νομικής δέσμευσης για κλιματική ουδετερότητα στο σύνολο της ΕΕ έως το 2050, αφενός, στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55 % έως το 2030, αφετέρου, και ευρύτερα στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η αποστολή «Πόλεις» της ΕΕ έχει ως στόχο να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές πόλεις να γίνουν κλιματικά ουδέτερες, προσφέροντας καθαρότερο αέρα, ασφαλέστερες μεταφορές και λιγότερη συμφόρηση και θόρυβο στους πολίτες τους.
Τον Απρίλιο του 2022 επιλέχθηκαν 100 πόλεις από την ΕΕ και 12 πόλεις από χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Όλες επιδιώκουν να γίνουν κλιματικά ουδέτερες έως το 2030, δοκιμάζοντας καινοτόμες διατομεακές προσεγγίσεις, για παράδειγμα ως προς τη συμμετοχή των πολιτών, τη διαχείριση των ενδιαφερόμενων μερών και την εσωτερική διακυβέρνηση. Με τον τρόπο αυτό, θα λειτουργήσουν ως κόμβοι πειραματισμού και καινοτομίας, ώστε να μπορέσουν όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους έως το 2050.
Η αποστολή «Πόλεις» είναι μία από τις πέντε αποστολές της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», οι οποίες προσφέρουν συγκεκριμένες λύσεις σε μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Έχουν φιλόδοξους στόχους και επιδιώκουν να επιτύχουν απτά αποτελέσματα έως το 2030. Οι άλλες αποστολές επικεντρώνονται στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τον καρκίνο, τους ωκεανούς και τα ύδατα, και το έδαφος. Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Οι αποστολές της ΕΕ δύο χρόνια μετά: αξιολόγηση της προόδου και μελλοντική πορεία» τον Ιούλιο του 2023, η Επιτροπή πρότεινε τη δρομολόγηση μιας πρόσθετης αποστολής για το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους.
