Το έργο Γνωρίζω–Συμμετέχω–Προστατεύω το περιβάλλον ολοκληρώνεται με 28 σεμινάρια κατάρτισης για την ενδυνάμωση των πολιτών, και ειδικά των νέων, στη λήψη αποφάσεων, περισσότερους/ες από 1300 συμμετέχοντες/συμμετέχουσες και μία νέα έρευνα για τις δημόσιες διαβουλεύσεις. Το έργο, που υλοποιήθηκε από την iSea και το Green Tank, ανέδειξε εργαλεία, καλές πρακτικές και προτάσεις για την ενεργοποίηση των πολιτών.
Διανύουμε την πιο κρίσιμη δεκαετία για την αντιμετώπιση καίριων περιβαλλοντικών ζητημάτων και τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους, η συμμετοχή των πολιτών, και ειδικά των νέων, στη λήψη αποφάσεων είναι καθοριστική.
Συνολικά, στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιήθηκαν:
- 28 σεμινάρια διαδικτυακά, αλλά και δια ζώσης σε 7 πόλεις σε όλη την Ελλάδα, με στόχο την ενημέρωση ενεργών πολιτών και νέων για τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και τις πολιτικές εξελίξεις γύρω από τις τρεις θεματικές του έργου, τα εργαλεία πληροφόρησης και τα μέσα παρέμβασης των πολιτών –και ειδικά της συνηγορίας–, καθώς και για τη δύναμη του εθελοντισμού. Στα σεμινάρια αυτά συμμετείχαν συνολικά 1376 άτομα.
- Διαδικτυακή εκδήλωση με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα ενόψει των Ευρωεκλογών 2024 με στόχο την αποτίμηση της προηγούμενης θητείας και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η επόμενη σχετικά την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
- Συστηματική ενημέρωση για τις πολιτικές εξελίξεις που αφορούν στις θεματικές του έργου και σχετικό υλικό που δημιουργήθηκε, μέσα από αναρτήσεις στην ομάδα του έργου στο facebook, στην οποία συμμετέχουν περισσότερα από 1600 άτομα.
«Το βασικότερο σε αυτά τα σεμινάρια ήταν ότι αναδύθηκε η ανάγκη των συμμετεχόντων να αναζητήσουν τρόπους συμμετοχής, ή ενναλακτικούς τρόπους παρέμβασης από αυτούς που είχαν ήδη δοκιμάσει, για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων του τόπου τους! Εμείς επιδιώξαμε να ενθαρρύνουμε όσους και όσες συναντήσαμε να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους και να χτίσουν τις δεξιότητες τους, ώστε το ενδιαφέρον που ήδη έχουν να γίνει ενεργός δράση για το περιβάλλον», σύμφωνα με την Αναστασία Χαρίτου από την iSea.
Επιπλέον, αναγνωρίζοντας τις δημόσιες διαβουλεύσεις ως έναν από τους πιο αξιόπιστους και αποτελεσματικούς τρόπους συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη πολιτικής εκπονήθηκε έκθεση με τίτλο «12 χρόνια δημόσιων διαβουλεύσεων για το περιβάλλον μέσω OpenGov: Η συμμετοχή των πολιτών και η γνώμη των νέων», στην οποία παρουσιάζεται η ανάλυση και αξιολόγηση διαθέσιμων δεδομένων από το OpenGov και τα ευρήματα στοχευμένης έρευνας για τη συμμετοχή των νέων (17-34 ετών) σε αυτές, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία qed social and market research.
Όπως προκύπτει, οι δημόσιες διαβουλεύσεις για το περιβάλλον αποτελούν το 33,8% των διαβουλεύσεων που έχουν αναρτηθεί στο OpenGov.gr, αναδεικνύοντας πως το περιβάλλον αποτελεί κεντρικό άξονα εξελίξεων στην πολιτική σκηνή. Ωστόσο, αυτές συγκεντρώνουν μόλις το 22,8% των συνολικών σχολίων που έχουν υποβληθεί. Επιπλέον, έχουν ασταθή διάρκεια, με το 57,4% να διαρκεί έως 14 ημέρες, ενώ το 61,1% δεν συνοδεύονται από υλικό που να αιτιολογεί την εκάστοτε ρύθμιση και να αναλύει τις συνέπειές της.
Ειδικά όσον αφορά στους νέους, το 8% δηλώνει ότι έχει συμμετάσχει έστω και μία φορά σε δημόσια διαβούλευση, με μόνο το 3% των νέων να δηλώνει ότι η συμμετοχή του αφορούσε σε ζητήματα περιβάλλοντος.
Από την αποτίμηση των αποτελεσμάτων προκύπτουν ελλείμματα και προβλήματα στις διαδικασίες των δημόσιων διαβουλεύσεων. Σε συνδυασμό με την έλλειψη πληροφόρησης και κατανόησης για τις δημόσιες διαβουλεύσεις, οι διαδικασίες διαβούλευσης δημιουργούν δυσαρέσκεια κι επιφύλαξη, ειδικότερα στους νέους, αποθαρρύνοντας τη συμμετοχή τους σε αυτές.
Παρά τη δυσπιστία που εκφράζουν οι νέοι για τον τρόπο που διεξάγονται οι δημόσιες διαβουλεύσεις, η στάση τους δεν είναι αφοριστική. 1 στους 3 νέους/ες δηλώνει ότι είναι θετικά διακείμενος/η να συμμετάσχει σε μία μελλοντική διαβούλευση για ζητήματα περιβάλλοντος.
«Επιδιώκοντας να αυξήσουμε την πιθανότητα συμμετοχής των νέων σε μία μελλοντική διαβούλευση, καταγράψαμε τη γνώμη τους, ανατρέξαμε σε καλές πρακτικές και καταλήξαμε σε συγκεκριμένες προτάσεις για τη διεξαγωγή των δημόσιων διαβουλεύσεων. Εφόσον υιοθετηθούν από την πολιτεία μπορούν να ενισχύσουν τη συμμετοχή φορέων και όλων των πολιτών στις δημόσιες διαβουλεύσεις συνολικά, και όχι αποκλειστικά για το περιβάλλον». δήλωσε η Ιόλη Χριστοπούλου από το Green Tank.
Οι προτάσεις στις οποίες καταλήγει η έκθεση αφορούν στη(ν):
- εφαρμογή προκαταρκτικής διαβούλευσης στο αρχικό στάδιο χάραξης μίας πολιτικής,
- αναβάθμιση του OpenGov.gr ως κεντρικού και ενιαίου κόμβου στον οποίο θα συγκεντρώνονται οι διαβουλεύσεις όλων των φορέων της πολιτείας,
- ευρεία και έγκαιρη επικοινωνία για επικείμενες διαβουλεύσεις και για την έναρξή τους,
- εδραίωση σταθερής και ενιαίας διάρκειας διαβουλεύσεων,
- παροχή εύληπτου υποστηρικτικού υλικού για όλες τις διαβουλεύσεις,
- λειτουργική αναβάθμιση του κόμβου, ώστε να ενισχυθεί η προσβασιμότητα σε αυτήν και
- υποχρεωτική κατάρτιση εκθέσεων διαβούλευσης.
Τα αποτελέσματα του έργου «Γνωρίζω-Συμμετέχω-Προστατεύω το περιβάλλον» και η έκθεση «12 χρόνια δημόσιων διαβουλεύσεων για το περιβάλλον μέσω OpenGov: Η συμμετοχή των πολιτών και η γνώμη των νέων» παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση λήξης του έργου, τη Δευτέρα 29/4/2024, στη Θεσσαλονίκη.
Βρείτε την έκθεση «12 χρόνια δημόσιων διαβουλεύσεων για το περιβάλλον μέσω OpenGov: Η συμμετοχή των πολιτών και η γνώμη των νέων» εδώ, η οποία έχει αποσταλεί στα αρμόδια Υπουργεία, με στόχο την κοινοποίηση των προτάσεών μας για τη βελτίωση των διαδικασιών διαβούλευσης και την αύξηση της συμμετοχής των νέων σε αυτές.
