Καλοκαιριάτικα, δέκα ημέρες μετά την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών (την οποία η πολιτική ηγεσία τίμησε με την απουσία της) τέθηκε σε διαβούλευση το επανειλημμένως εξαγγελθέν νομοσχέδιο για την «ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», στο οποίο εντάσσεται και η «ολιστική αντιμετώπιση των εξαρτήσεων» παρά την αντίθεση του συνόλου σχεδόν των εμπλεκομένων και της επιστημονικής κοινότητας.
Καταργούνται το ΚΕΘΕΑ, ο ΟΚΑΝΑ, και τα προγράμματα απεξάρτησης του ΕΣΥ (18ΑΝΩ στο ΨΝΑ, ΙΑΝΟΣ, ΑΡΓΩ, ΜΕΘΕΞΙΣ στο ΨΝΘ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ ΓΝΚ) και αντικαθίστανται από έναν αθηνοκεντρικό και υδροκέφαλο φορέα, αγνοώντας επιδεικτικά την ιστορία, τα ονόματα, την οργάνωσή, τη φιλοσοφία και τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους.
Ο νέος υπερ-οργανισμός καταργεί τη συμμετοχή και το δικαίωμα επιλογής των εξαρτημένων στη θεραπεία τους, περιορίζει την προοπτική απεξάρτησης και τον θεραπευτικό πλουραλισμό και επικεντρώνεται στην αναποτελεσματική βιολογική-ιατρική προσέγγιση και τον διοικητικό έλεγχο, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Το σχέδιο νόμου
- Συνοδεύεται από μια «Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης» που παρουσιάζει κραυγαλέες ανακρίβειες και κενά. Μοιάζει να συντάχθηκε από ένα δυναμικό δεν καταλαβαίνει, ή αγνοεί συνειδητά, τις καθημερινές προσπάθειες, τη διαρκή δέσμευση και τον επιστημονικό κόπο των ανθρώπων του πεδίου της πρόληψης και της απεξάρτησης.
- Σαρώνει και διαλύει ένα ακμαίο δίκτυο υπηρεσιών, ριζωμένο στις τοπικές κοινωνίες, παρά τα προβλήματα υποστελέχωσης που αντιμετωπίζει. Ένα δίκτυο που συνεχίζει να αναπτύσσεται και έχει κερδίσει την εγχώρια και διεθνή επιστημονική αναγνώριση για την πληρότητα και την αποτελεσματικότητά του.
- Εφαρμόζει ένα καθόλα αναχρονιστικό οργανωτικό σχήμα, υπερσυγκέντρωσης εξουσιών και λήψης αποφάσεων από ένα διορισμένο επί της ουσίας από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία Διοικητικό Συμβούλιο και Πρόεδρο.
- Τεμαχίζει και σαλαμοποιεί τους καταργούμενους οργανισμούς. Επιλέγει να αντικαταστήσει την επιστημονική έρευνα και τη θεραπευτική δουλειά με τη διοίκηση. Συρρικνώνει τις σημερινές δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας, και θα δημιουργήσει τον απαιτούμενο χώρο για την είσοδο ιδιωτών.
- Καταλύεται ο συμμετοχικός τρόπος συγκρότησης της εθνικής πολιτικής για τις εξαρτήσεις, χωρίς να έχει αξιολογηθεί, και αντικαθίσταται από μια παγκοσμίως πρωτότυπη θεσμική μονοκρατορία. Ο εκάστοτε Πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ χρίζεται και Πρόεδρος της νέας Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής, αναλαμβάνοντας τον ρόλο και του Εθνικού Συντονιστή. Αυτό καθιστά τον ΕΟΠΑΕ έναν φορέα που, ταυτόχρονα, θα σχεδιάζει, θα υλοποιεί, και θα αξιολογεί και τον εαυτό του!
Πάμε και όπου βγει;
Οι στρατηγικές που επικεντρώνονται σε διοικητικά μέτρα αγνοώντας την επιστημονική έρευνα και την εμπειρία του πεδίου, δεν έλυσαν ούτε θα λύσουν ποτέ ζητήματα δημόσιας υγείας. Τα προβλήματα εθνικού σχεδιασμού και συντονισμού στο πεδίο, δεν προκύπτουν από τη λειτουργία των καταργούμενων Οργανισμών. Αποτελούν κυβερνητική ευθύνη και αρμοδιότητα, και δεν μπορούν να λυθούν με την ομογενοποίηση δια της γραφειοκρατίας των επιστημονικών μεθόδων και δράσεων, αντί για την αναγκαία δικτύωση.
Το μοντέλο του ΚΕΘΕΑ δεν το έφτιαξε το κράτος: συγκροτήθηκε και λειτουργεί από αυτούς που το χρειάζονται και από αυτούς που το πονάνε. Από ανθρώπους που ήταν πάντα περήφανοι γι’ αυτό. Αυτό που έρχεται τώρα προς «διαβούλευση» είναι ένα άλλο μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας: μια πρόταση για τη διαχείριση και όχι για τη θεραπεία των μελών μας.
Το επιχείρημα πως αλλάζει μόνο ο τρόπος διοίκησης κι όχι η θεραπευτική και επιστημονική λειτουργία των φορέων είναι έωλο. Το ΚΕΘΕΑ έχει υποστεί πολλαπλά πλήγματα διοικητικού τύπου από το 2019, όταν καταργήθηκε βίαια ο αυτοδιοίκητος χαρακτήρας του και η οργανωτική του φιλοσοφία. Εδώ και 5 σχεδόν χρόνια τελούμε σε μια νέα ποιότητα: ενός αδιοίκητου οργανισμού, σε έναν οργανισμό τραγικά υποστελεχωμένο (οι μισοί με ελαστικές και επισφαλείς σχέσεις εργασίας).
Το Υπουργείο και η διοίκηση «φρόντισαν» να φιμώσουν, δια της μη σύγκλησης τη Γενική Συνέλευση ου ΚΕΘΕΑ, που αποτελεί το ανώτερο όργανο του ΚΕΘΕΑ, ώστε ο οργανισμός να μην μπορεί να πάρει μέρος μέσω αυτής στη διαβούλευση. Κι αυτή η φίμωση θα παρουσιαστεί από τους κυβερνώντες και τα φίλια ΜΜΕ ως «μη αντίθεση» ή και συναίνεση…
Το νομοσχέδιο, που έχει τεθεί σε μια διαδικασία προσχηματικής διαβούλευσης και σπρώχνει στο κενό ένα ολόκληρο εθνικό δίκτυο υπηρεσιών, πρέπει να αποσυρθεί.
