To νέο πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών GRI-G4 για τους Απολογισμούς Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) παρουσίασε πριν από λίγο καιρό ο οργανισμός Global Reporting Initiative στο Amsterdam κατά το τριήμερο παγκόσμιο συνέδριό του στις 23-25 Μαΐου 2013, όπου συμμετείχαν περισσότεροι από 1.700 εκπρόσωποι οργανισμών από όλο τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας επιχειρήσεις από κάθε κλάδο, κυβερνήσεις, ΜΚΟ, ενώσεις επενδυτών, θεσμικούς φορείς κ.α. Το GRI – G4 αποτελεί την 4η γενιά του διεθνούς προτύπου και εισάγει διάφορα νέα στοιχεία αναφορικά με την ανάπτυξη Απολογισμών Εταιρικής Ευθύνης. Εστιάζει στην έννοια του materiality, υιοθετεί νέα δομή και μεθοδολογία και επιμένει περισσότερο στα ποιοτικά στοιχεία που (πρέπει να) περιλαμβάνονται στους Απολογισμούς. Θέλοντας να παρουσιάσει τη νέα εποχή που ξεκινά για την εταιρική λογοδοσία αειφορίας, το CSR Review ζήτησε από εξειδικευμένους ανθρώπους του χώρου της ΕΚΕ να παρουσιάσουν συνοπτικά το καινούργιο πρότυπο, καθώς περισσότερες από 40 επιχειρήσεις στην Ελλάδα παρουσιάζουν Απολογισμούς Βιωσιμότητας, που βασίζονται στο πρότυπο GRI. Στις επόμενες γραμμές, λοιπόν, τέσσερις ειδικοί μάς αναλύουν τις βασικές αλλαγές που φέρνει για τους Απολογισμούς Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης το νέο πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών GRI -G4 και εξηγούν πώς θα πρέπει να ανταποκριθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Επίσης, αναφέρονται στο πώς μπορεί να ωφελήσει τις υπεύθυνες ελληνικές επιχειρήσεις το νέο πλαίσιο.
H άποψη των ειδικών
Νίκος Αυλώνας, Διευθύνων σύμβουλος, Κέντρο Αειφορίας (CSE)
Η ουσιαστικότητα τίθεται στο επίκεντρο
Η αναθεώρηση του προτύπου ήρθε ως απάντηση στην ανάγκη να καλυφθούν σημαντικά κενά σχετικά με θέματα τα οποία οι επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητά τους και ως σήμερα δεν υπήρχε τρόπος να αποτυπωθούν. Στο αναβαθμισμένο πρότυπο οι βασικές αρχές του GRI παραμένουν σταθερές αλλά προάγονται περαιτέρω τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αποτύπωσης. Αυτό κατ’ επέκταση επιφέρει αλλαγές και στη μεθοδολογία, ενώ η νέα δομή του το καθιστά πιο ευέλικτο και ουσιαστικό αλλά και πιο απαιτητικό. Στο G4 η ουσιαστικότητα τίθεται στο επίκεντρο της έκδοσης κοινωνικών απολογισμών καθώς πλέον οι εταιρείες καλούνται να αποτυπώνουν τα ουσιαστικά θέματα που αφορούν στην επιχειρηματική τους στρατηγική και δραστηριότητα. Τα τρία επίπεδα εφαρμογής A, B, C αντικαθίστανται από το «core» και το «comprehensive» όπου αντικατοπτρίζουν το βαθμό ανταπόκρισης στο νέο πρότυπο (in accordance). Τα προϋπάρχοντα επίπεδα είχαν ως στόχο να κατευθύνουν και να βοηθήσουν στην εξοικείωση κάθε εταιρείας με τις αρχές και τη μεθοδολογία που χρειάζεται για τη σωστή αποτύπωση των θεμάτων ΕΚΕ. Πλέον, οι εταιρείες έχουν την ωριμότητα και με την αλλαγή αυτή το G4 ανταποκρίνεται επαρκέστερα στις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις τους. Επίσης, το νέο πρότυπο παρέχει συγκεκριμένη καθοδήγηση σχετικά με το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία αποτύπωσης, μέσω 2 διαφορετικών εγχειριδίων που έως τώρα ήταν ενιαία. Παράλληλα, στο G4 απαιτείται μεγαλύτερη ανάλυση της εφοδιαστικής αλυσίδας ενώ διαφοροποιήσεις υπάρχουν και σε ό,τι αφορά στην εταιρική διακυβέρνηση, στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αλλά και στην εξωτερική διασφάλιση. Σε συνδυασμό με αλλαγές στις δημοσιοποιήσεις διοικητικών πρακτικών, το αναθεωρημένο πρότυπο στοχεύει να προετοιμάσει τις εταιρείες να αντεπεξέλθουν στο αυξανόμενα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, με ωριμότητα αλλά και στρατηγικά εργαλεία. Οι αλλαγές που έχουν γίνει βοηθούν τις εταιρείες να ανακαλύψουν την προστιθέμενη αξία, να ενισχύσουν την καινοτομία και να εστιάσουν σε δράσεις οι οποίες δημιουργούν αξία για τις ίδιες και τους συμμετόχους τους. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που είναι ήδη στη διαδικασία έκδοσης κοινωνικών απολογισμών ή ξεκινούν τώρα την προσπάθεια αυτή θα πρέπει να αξιοποιήσουν την περίοδο μετάβασης από το G3.1 στο G4 προκειμένου να προσαρμοστούν σταδιακά στις απαιτήσεις του νέου προτύπου.
Μιχάλης Σπανός, Διευθύνων Εταίρος EuroCharity
Περισσότερη ευελιξία και διαφάνεια
Το νέο πλαίσιο κατευθυντήριων αρχών GRI-G4 που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο παγκόσμιο συνέδριο του GRI, αναμφισβήτητα σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στο πεδίο του reporting. Το G4 διέπεται από μια συνολική βελτίωση τεχνικών όρων και ορισμών, είναι φιλικό προς τις επιχειρήσεις και τον αναγνώστη, ενώ παρέχει καθοδήγηση για εναρμόνιση με άλλα πλαίσια reporting. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε και στο συνέδριο, το GRI θα συνεργαστεί στενά με τους οργανισμούς International Integrated Reporting Council (IIRC) και το Sustainability Accounting Standards Board (SASB). Αξίζει να σημειωθεί ότι η εσωτερική ανάλυση materiality, αναφορικά με τα θέματα που έχουν ενδιαφέρον για τον οργανισμό αλλά και τους stakeholders αναβαθμίζεται, με τις εκθέσεις να γίνονται σύντομες, κατανοητές και μεστές. Το νέο πλαίσιο δεν θα μπορούσε να παραλείψει ζητήματα που έχουν ανακύψει μέσα από τις νέες ανάγκες και προκλήσεις των οργανισμών, συμπεριλαμβάνοντας δείκτες για την εφοδιαστική αλυσίδα, την ηθική, την εταιρική διακυβέρνηση, την καταπολέμηση της διαφθοράς κ.ά. Άλλες αλλαγές έχουν να κάνουν με τη διασφάλιση των κοινωνικών απολογισμών από τρίτο μέρος, κάτι που αναμένεται να εφαρμοστεί από το επίπεδο των δεικτών. Ακόμα, τα τρία επίπεδα αναφοράς αντικαθίστανται από μια δήλωση «in accordance to» (core και comprehensive). Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η σχέση του νέου πλαισίου G4 με το IR (Integrated Reporting). Η τάση θέλει τις επιδόσεις αειφορίας να εκφράζονται μέσω ενός ενοποιημένου απολογισμού σε συνδυασμό με τα οικονομικά στοιχεία. Όπως άλλωστε διαβεβαίωσε ο Mervyn King, Πρόεδρος του οργανισμού International Integrated Reporting Council, το νέο πλαίσιο G4 θα οδηγήσει στους ενοποιημένους απολογισμούς, σημειώνοντας ότι το GRI και το IR (Integrated Reporting) δεν είναι αντίθετα αλλά συμπληρωματικά. Όσο για τις ελληνικές επιχειρήσεις, η τέταρτη γενιά του GRI δεν πρέπει να τις πανικοβάλλει. Το reporting οφείλει να εξελίσσεται με βάση τις ανάγκες των stakeholders. Το νέο πλαίσιο διακρίνεται από περισσότερη ευελιξία και διαφάνεια και οι επιχειρήσεις οφείλουν να το ασπαστούν επιδιώκοντας την ενημέρωση αλλά και τη σωστή εκπαίδευση γύρω από αυτό, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν και να ωφεληθούν μακροπρόθεσμα. Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο του Sustainability Forum που διοργανώνει η EuroCharity στις 4 Οκτωβρίου 2013, εξειδικευμένο στέλεχος του GRI θα παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό τις νέες οδηγίες G4.
Κατερίνα Κατσούλη, CSR & Sustainability Director Grant Thornton
Η νέα εποχή στην ανάπτυξη Απολογισμών ΕΚΕ
Το νέο διεθνές πλαίσιο οδηγιών για τη συγγραφή ενός ποιοτικού Απολογισμού ΕΚΕ GRI – G4 παρουσιάστηκε πρόσφατα στο παγκόσμιο συνέδριο του οργανισμού GRI (Global Reporting Initiative) στο Amsterdam, το οποίο παρακολούθησαν περισσότερα από 1.600 άτομα από ολόκληρο τον κόσμο. Το μήνυμα που μεταδόθηκε ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, καθώς, προς μεγάλη ικανοποίηση όλων, διαπιστώθηκε πως έχει καταγραφεί μεγάλη πρόοδος στους Απολογισμούς ΕΚΕ από το 2000 και συνεπώς οι προσπάθειες για μεταλαμπάδευση των αρχών της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και της Αειφόρου Ανάπτυξης έφεραν πραγματικά αξιόλογα αποτελέσματα. Το νέο αυτό πλαίσιο οδηγιών βασίζεται περισσότερο στην ουσία παρά στον τύπο, καθώς δίνει έμφαση στην καταγραφή, παρακολούθηση και δημοσίευση των σημαντικών μόνο θεμάτων ενός Οργανισμού. Απαιτεί μεγαλύτερη διαφάνεια σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο διοικούνται σήμερα οι εταιρείες (εταιρική διακυβέρνηση και οικονομική ανάπτυξη). Δεν θα μπορούσε εξ άλλου η οικονομική κρίση, εμφανής σε πολλά μέρη του κόσμου, να μην επηρέαζε και το νέο πλαίσιο οδηγιών GRI – G4. Επίσης απαιτεί την ευαισθητοποίηση ή και την πίεση των προμηθευτών μιας εταιρείας προκειμένου να δραστηριοποιούνται και να λειτουργούν με πιο υπεύθυνο τρόπο. Το GRI – G4 είναι πλέον γεγονός και είναι πραγματικά πολύ καλά καταρτισμένο προκειμένου να μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις πλήθους εταιρειών. Σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής στην ανάπτυξη των Απολογισμών Εταιρικής Υπευθυνότητας, καθώς η εφαρμογή του συνδέεται με την πραγματική και ειλικρινή ενσωμάτωση της ΕΚΕ στις εταιρείες. Ιδιαίτερα για τις εταιρείες στην Ελλάδα, η εφαρμογή του νέου πλαισίου οδηγιών GRI – G4 μπορεί να κάνει τη διαφορά και τελικά να αποτελέσει το εργαλείο χάραξης ενός ολοκληρωμένου πλάνου δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Η εποχή έχει αλλάξει, η Εταιρική Υπευθυνότητα δεν αποτελεί απλά ένα εργαλείο marketing αλλά την ουσία και το μέλλον του σύγχρονου επιχειρείν.Στην εποχή αυτή, οι απαιτήσεις για τις εταιρείες αυξάνουν και εμείς στην Grant Thornton υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις που πρωτοπορούν και επιδιώκουν τη συνεχή βελτίωση και ανάπτυξή τους σύμφωνα με τις Αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης.
Γιώργος Ηλιόπουλος, CSR Consultant, Sustainable Development
Πιο απλή αλλά και πιο απαιτητική η εφαρμογή
Η πολυαναμενόμενη αυτή νέα έκδοση των κατευθυντήριων οδηγιών, εισάγει σημαντικές αλλαγές, μερικές από τις οποίες είναι οι ακόλουθες:
Εστίαση στα πιο σημαντικά
Η νέα έκδοση G4 εστιάζει στην έννοια της ανάλυσης των σημαντικών θεμάτων (materiality) που αφορούν κάθε επιχείρηση. Πλέον, οι οργανισμοί καλούνται να ακολουθήσουν συγκεκριμένη μεθοδολογία και κριτήρια που θέτει το G4, προκειμένου να εντοπίσουν τα σημαντικά / ουσιαστικά θέματα και να αναφέρουν τους σχετικούς μόνο δείκτες. Συνεπώς οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν ήδη προχωρήσει σε εφαρμογή διαδικασίας εντοπισμού των σημαντικών τους θεμάτων (materiality analysis), πρακτικά έχουν ήδη καλύψει σημαντικό μέρος της απόστασης προκειμένου να εφαρμόσουν επιτυχώς το G4.
Επίπεδα εφαρμογής: Νέο σύστημα
Το προηγούμενο σύστημα των επιπέδων εφαρμογής (Α, Α+, Β, Β+, C, C+) καταργήθηκε και στη θέση του εισάγεται το σύστημα «In Accordance». Το νέο αυτό σύστημα θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις κάλυψης δεικτών προκειμένου ένας απολογισμός να είναι «In Accordance». Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο επίπεδα: το «core» όπου καλύπτονται βασικοί δείκτες και το «comprehensive» όπου καλύπτονται περισσότεροι.
Εξωτερική επαλήθευση – Πίνακας δεικτών GRI
Πλέον η εξωτερική επαλήθευση γίνεται ολοένα και περισσότερο επιζητούμενη. Οι οργανισμοί είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν στον Πίνακα δεικτών GRI, δίπλα σε κάθε δείκτη, αν τα σχετικά δεδομένα υποβλήθηκαν σε εξωτερική επαλήθευση από ανεξάρτητο φορέα πιστοποίησης ή όχι.
Συμπερασματικά, η νέα αυτή έκδοση των κατευθυντήριων οδηγιών αποσαφηνίζει πολύ περισσότερο ορισμένες έννοιες και καθοδηγεί τους οργανισμούς παρέχοντας αναλυτικές οδηγίες και βήματα σε κάθε περίπτωση. Πλέον τα πράγματα γίνονται αρκετά πιο απλά και συγκεκριμένα, τόσο για τους οργανισμούς που ήδη εκδίδουν απολογισμό, όσο και για αυτούς που προτίθενται να εκδώσουν για πρώτη φορά. Γενικότερα, θα λέγαμε πως η εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών γίνεται πιο απλή, αλλά παράλληλα λίγο πιο απαιτητική.
Οι στόχοι του νέου προτύπου
Πώς δημιουργήθηκε το νέο πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών GRI – G4 και ποιοι στόχοι συνοδεύουν την παρουσίασή του.
Το πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών GRI – G4 για τους Απολογισμούς Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) παρουσιάστηκε πριν από λίγο καιρό ενώπιον ενός κοινού 1.600 ατόμων από όλο τον κόσμο στο Παγκόσμιο Συνέδριο του GRI 2013 και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα εξέλιξης για τους απολογισμούς βιωσιμότητας. Η τελευταία εξέλιξη των κατευθυντήριων γραμμών GRI -μέρος του πιο ευρέως χρησιμοποιούμενου και ολοκληρωμένου πλαισίου για απολογισμούς αειφορίας στον κόσμο- επιτρέπει σε όλες τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς να συντάσσουν απολογισμούς αναφορικά με τις οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διαχειριστικές τους επιδόσεις. Οι κατευθυντήριες οδηγίες G4 έχουν αναθεωρηθεί και εμπλουτισθεί σημαντικά έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν τις σημαντικές τρέχουσες και μελλοντικές τάσεις στο χώρο των απολογισμών βιωσιμότητας.
Eστίαση στο materiality
Δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην έννοια του materiality, το πλαίσιο G4 θέλει να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς που συντάσσουν και δημοσιεύουν απολογισμούς, να παρέχουν μόνο τα στοιχεία και τους δείκτες που έχουν βαρύτητα για την επιχείρηση, σε μία βάση διαλόγου με τους stakeholders. Η συγκεκριμένη ενέργεια υπολογίζεται πως θα επιτρέπει τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους χρήστες των απολογισμών να επικεντρώνονται στις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις που έχουν πραγματική αξία και εκτιμάται πως θα οδηγήσει στο να συντάσσονται απολογισμοί που είναι πιο αξιόπιστοι, πιο στοχευμένοι και ευκολότεροι στην προσέγγιση και την κατανόηση από τους stakeholders.
Η διαδικασία
Η παρουσίαση του νέου προτύπου GRI – G4 σηματοδοτεί την ολοκλήρωση δύο ετών εκτεταμένης διαβούλευσης και διαλόγου με τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη στο πλαίσιο μίας αυστηρής και διαφανούς διαδικασίας. Ομάδες εργασίας από όλο τον κόσμο, στις οποίες συμμετείχαν 120 ειδικοί και εμπειρογνώμονες από διάφορα πεδία, όπως οι εργατικές ενώσεις, οι επιχειρήσεις και η κοινωνία των πολιτών, συνέβαλαν σημαντικά. Δύο περίοδοι δημόσιας διαβούλευσης το 2011 και το 2012 είχαν σαν αποτέλεσμα περισσότερες από 2.500 απαντήσεις.
Οι βελτιώσεις
Εκτός από την ενίσχυση της συνάφειας και της ποιότητας των αυτόνομων εκθέσεων αειφορίας, το πρότυπο GRI – G4 εκτιμάται πως θα είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη δημιουργία ουσιαστικού πληροφοριακού υλικού βιωσιμότητας, το οποίο θα μπορεί να ενταχθεί σε ήδη ολοκληρωμένες εκθέσεις (integrated reporting). Άλλες βασικές βελτιώσεις που φέρνει το πρότυπο είναι η αυξημένη ευχρηστία και η μεγαλύτερη προσβασιμότητα για αυτούς που κάνουν τα πρώτα βήματά τους στον τομέα της εταιρικής λογοδοσίας Αειφορίας, καθώς και η εναρμόνιση και με άλλα σημαντικά παγκόσμια πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων των OECD MNE Guidelines, των United Nations Global Compact Principles και των Guiding Principles on
Business and Human Rights.
Ο οργανισμός Global Reporting Initiative
Ο διεθνής οργανισμός Global Reporting Initiative (GRI) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 1997 από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και το CERES Διατηρεί σήμερα τοπικά γραφεία στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στη Βραζιλία, στην Κίνα και την Ινδία και κατέχει ένα παγκόσμιο δίκτυο 30.000 υποστηρικτών.
Αναδημοσίευση από το τεύχος 42 του περιοδικού CSR Review
