To WWF έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση με τίτλο «Επιλύοντας το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης μέσω της ανάληψης ευθυνών», σημειώνοντας πως η παγκόσμια κρίση της πλαστικής ρύπανσης θα συνεχίσει να επιδεινώνεται εάν δεν υπάρξει συλλογική δράση από όλους όσοι εμπλέκονται στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας των πλαστικών.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι υπερβολικά μεγάλο μέρος της ευθύνης για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης πέφτει σήμερα στους καταναλωτές και το σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων, τονίζοντας πως οι προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος θα παραμείνουν ανεπαρκείς, όσο δεν λαμβάνονται μέτρα για ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των πλαστικών. Είναι αναγκαίο όλοι όσοι συμβάλλουν στο παγκόσμιο πρόβλημα της ρύπανσης από τα πλαστικά – είτε πρόκειται για κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, τη βιομηχανία διαχείρισης αποβλήτων, είτε για τους τελικούς χρήστες – να αναλάβουν πλήρως τις ευθύνες που τους αναλογούν, σκεπτόμενοι το μακροχρόνιο κόστος των πλαστικών στη φύση και τους ανθρώπους.
Μέσω της έκθεσης, σημειώνεται πως αν δεν υπάρξουν δραστικές αλλαγές, υπάρχει κίνδυνος να “διαρρεύσουν” στο περιβάλλον επιπλέον 104 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων το 2030, ενώ τα πλαστικά απόβλητα στο θαλάσσιο περιβάλλον αναμένεται να φτάσουν τους 300 εκατ. τόνους έως το 2030. Την ίδια στιγμή, το 75% των πλαστικών που έχουν συνολικά παραχθεί παγκοσμίως, σήμερα είναι απόβλητα, ενώ τουλάχιστον το 1/3 από αυτά έχει ήδη καταλήξει στη φύση, με καταστροφικές συνέπειες στα οικοσυστήματα και την άγρια ζωή. Σύμφωνα με επίσημες καταγραφές, τα πλαστικά απορρίμματα έχουν αποτελέσει αιτία τραυματισμού ή και θανάτωσης περισσότερων από 270 ειδών άγριας ζωής, ενώ οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την παραγωγή και την καύση πλαστικών αναμένεται να αυξηθούν κατά 50% τα επόμενα χρόνια.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η Ελλάδα παίρνει κάτω από τη βάση αναφορικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ποσοστά ανακύκλωσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι επιδόσεις της Ελλάδας στη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων φαίνονται στο παρακάτω σχήμα.
Παρατηρούμε πως η Ελλάδα εξακολουθεί να θάβει το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών αποβλήτων που δημιουργούνται, πράττοντας αναποτελεσματικά στο κομμάτι της ανακύκλωσης. Η Ελλάδα χρειάζεται επίσης να προχωρήσει σε ορθή καταγραφή των πλαστικών απορριμμάτων που παράγονται και διαχειρίζονται στην Ελλάδα, καθώς σήμερα εκτιμάται πως η απόκλιση μεταξύ των ποσοτήτων που εμφανίζονται στα κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ) και των ποσοτήτων που αναφέρονται στις λογής εθνικές εκθέσεις είναι σημαντική.
Το τελευταίο διάστημα η παγκόσμια κι ευρωπαϊκή κοινότητα κινητοποιούνται για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης και τη μείωση κατανάλωσης πλαστικών μιας χρήσης. Η πρόσφατη συμφωνία στην ΕΕ για μια νέα Οδηγία που θα αποτρέψει την είσοδο στην αγορά μιας σειράς από πλαστικά μιας χρήσης δείχνει τον δρόμο. Όμως η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί απροετοίμαστη αν δεν προχωρήσει τάχιστα σε ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Η δημιουργία ξεχωριστού ρεύματος για πλαστικά απορρίμματα, η ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών για θέσπιση στόχων και μέτρων για τον περιορισμό στην κατανάλωση αχρείαστων πλαστικών μιας χρήσης, η επέκταση της ευθύνης των παραγωγών πλαστικών απορριμμάτων, η κατάλληλη σήμανση των πλαστικών συσκευασιών, η θέσπιση νέων μηχανισμών διαλογής κι ανακύκλωσης όπως πχ. συστήματα χρηματοδότησης επιστροφών, η επιβολή προστίμων σε μη-συνεργαζόμενες επιχειρήσεις και δημοτικές αρχές, η δημόσια παρουσίαση των επιδόσεων των δημοτικών αρχών στη διαχείριση και ανακύκλωση πλαστικών απορριμμάτων, η ενημέρωση των πολιτών και η παροχή κινήτρων για οικολογικό σχεδιασμό πλαστικών υλικών και συσκευασιών είναι μερικά από τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.
Η πλαστική ρύπανση των θαλασσών είναι ένα πρόβλημα που έχει αποκτήσει σχεδόν ανεξέλεγκτη διάσταση. Τα επίπεδα ρύπανσης στη Μεσόγειο είναι ιδιαίτερα υψηλά, όπως φάνηκε στην πρόσφατη έκθεση του WWF «Σώζοντας τη Μεσόγειο από την πλαστική παγίδα», θέτοντας σε κίνδυνο τα θαλάσσια είδη και μια σειρά από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η Ελλάδα, η χώρα με τα 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, που ο μεγάλος της πλούτος είναι η θάλασσα, βρίσκεται κι αυτή αντιμέτωπη με αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Η αδράνεια στην καλύτερη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων δεν μπορεί να είναι επιλογή.
