Από 5 έως 9 Σεπτεμβρίου 2021, στην Αθήνα (Divani Caravel Palace), θα πραγματοποιηθεί Διεθνές Συνέδριο για τον Ορυκτό Πλούτο με τίτλο «Πρώτες Ύλες και Κυκλική Οικονομία – Τεχνολογικές Εξελίξεις και Μελλοντικές Προκλήσεις» – RawMat2021.
Το Συνέδριο διοργανώνεται από τη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών του ΕΜΠ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και το Συνεργατικό Σχηματισμό Καινοτομίας για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες “GRawMat” και τελεί υπό την αιγίδα του ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών.
Το συνέδριο έχει αγκαλιαστεί από όλους τους φορείς που εμπλέκονται με την αξιακή αλυσίδα των πρώτων υλών οι οποίοι έχουν δηλώσει τη συμμετοχή τους ως συνδιοργανωτές. Στη συνδιοργάνωση μετέχουν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ), η Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία, η Επιστημονική Εταιρεία Τεχνολόγων Ορυκτού Πλούτου, το Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΠΕ/ΙΤΕ), η Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, το Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ, το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και το Εργαστήριο METLAB του Πανεπιστημίου Πατρών. Το RawMat2021 αποτελεί τη φυσική συνέχεια των τριών πρώτων συνεδρίων που είχαν επιτυχώς διοργανωθεί από το ΤΕΕ από το 1978 μέχρι και το 2000.
Η θεματολογία του RawMat2021 αφορά σε θέματα έρευνας, εξόρυξης, επεξεργασίας και εκμετάλλευσης πρώτων υλών, ενέργειας, διαχείρισης περιβάλλοντος και αξιοποίησης παραπροϊόντων και αποβλήτων καθώς επίσης και στις νέες και καινοτόμες τεχνολογικές εξελίξεις που σχετίζονται με τον κλάδο των πρώτων υλών και την κυκλική οικονομία.
Οι πρώτες ύλες και η αξιοποίησή τους είναι συνυφασμένες με την ανάπτυξη των χωρών και την ευημερία του πληθυσμού της γης. Όμως, οι σύγχρονες απαιτήσεις και προκλήσεις σε στρατηγικούς τομείς όπως η ψηφιακή βιομηχανία, η αεροναυπηγική, αλλά και οι διαρθρωτικές αλλαγές στον τομέα της ενέργειας που επιβάλλουν νέα συστήματα οικολογικής παραγωγής, αποθήκευσης και κατανάλωσης ενέργειας, έχουν αλλάξει ριζικά τον χάρτη αναγκαιότητας των πρώτων υλών. Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι, λόγω κυρίως των τεχνολογικών εξελίξεων, της αύξησης του πληθυσμού και του επιπέδου ευημερίας του, η ζήτηση για μέταλλα και ορυκτά, θα αυξηθεί αναλογικά προς τις φιλοδοξίες για το κλίμα, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι η χρήση πρώτων υλών παγκοσμίως θα διπλασιαστεί ως το 2060 και η χρήση μετάλλων στο ίδιο διάστημα θα αυξηθεί κατά 150%. Η ασφαλής προμήθεια των χωρών με πρώτες ύλες, ειδικότερα ορισμένων από αυτές σημαντικής σημασίας για τις τεχνολογίες αιχμής, αποτελεί στρατηγικό τους στόχο για την εξασφάλιση της βιομηχανικής τους παραγωγής, της τεχνολογικής υπεροχής και της διασφάλισης θέσεων εργασίας.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαχρονικά στηριζόταν στην προμήθεια των πρώτων από τρίτες χώρες με την εγχώρια παραγωγή τους να περιορίζεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Τα τελευταία όμως χρόνια η ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πρώτες άλλαξε προσανατολισμό και αναγνωρίστηκαν οι στενές σχέσεις ασφάλειας προμήθειας με πρώτες ύλες με την βιομηχανική ανάπτυξη ειδικότερα αυτήν που σχετίζεται με τεχνολογικά προηγμένους τομείς όπως η ψηφιακή βιομηχανία, η ενέργεια, η αεροδιαστημική, οι μεταφορές και πολλές άλλες. Επιπλέον, καθορίστηκε και εκδόθηκε η πρώτη λίστα κρίσιμων πρώτων υλών (critical raw materials) οι οποίες αφενός είναι υψηλής στρατηγικής σημασίας για τις τεχνολογίες αιχμής και αφετέρου μεγάλο ποσοστό της παραγωγής τους συσσωρεύεται σε ορισμένες χώρες με κυρίαρχη την Κίνα. Πρόσφατα, προωθήθηκε η πράσινη συμφωνία (Green Deal) που στοχεύει στο μετασχηματισμό της ΕΕ σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, σύγχρονη, ανταγωνιστική και αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, στην οποία ως το 2050 να έχουν μηδενιστεί οι καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και όπου η οικονομική ανάπτυξη έχει αποσυνδεθεί από τη χρήση των πόρων. Για την υλοποίηση της όμως απαιτούνται νέα συστήματα οικολογικής παραγωγής ενέργειας, νέα, σύγχρονα καύσιμα και αναγωγικά μέσα με βάση το υδρογόνο και νέα, αποδοτικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας που δεν είναι πάντοτε διαθέσιμα, ενώ επιβάλλουν και τη χρήση περισσότερων κρίσιμων πρώτων υλών, όπως σπάνιες γαίες, λίθιο, κοβάλτιο κλπ.
Επιπλέον, προωθήθηκε σε παγκόσμια κλίμακα και η μετάβαση από την γραμμική στην κυκλική οικονομία, όπου, αφενός ο κατάλληλος σχεδιασμός και η βελτίωση της διάρκειας ζωής των προϊόντων και αφετέρου η επανάχρηση και ανακύκλωση τους περιορίζουν τις ανάγκες για μη ανανεώσιμους πρωτογενείς πόρους που υπάρχει πάντοτε η ανάγκη για διατήρηση και διαφύλαξη τους. Με βάση όλα τα ανωτέρω, προωθείται η έρευνα, η ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων δράσεων αξιοποίησης αποβλήτων και παραπροϊόντων για την ανάκτηση ή συναξιοποίηση στοιχείων που εμπεριέχονται σε αυτά καθώς επίσης και οι δράσεις βιομηχανικής συμβίωσης. Η κυκλική οικονομία στηρίζεται στην οικονομία της γνώσης και της εξειδίκευσης, παράγει υψηλή υπεραξία, αξιοποιεί και σέβεται τους φυσικούς και περιβαλλοντικούς πόρους, μειώνει την εξάρτηση από τις εισαγωγές πόρων, δημιουργεί θέσεις εργασίας και είναι απολύτως συμβατή με τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Όλο αυτό το πλαίσιο τοποθετεί τις πρώτες ύλες σε περίοπτη θέση στο κάδρο των ευρωπαϊκών και εθνικών στρατηγικών. Περιορίζοντας τη χρήση τους αφενός, αλλά αφετέρου ενισχύοντας δράσεις, πρωτοβουλίες (EIP raw materials) και δημιουργώντας συμμαχίες (ERMA) προσπαθεί να διασφαλίσει τις πρώτες ύλες για συμβατικές αλλά και για καινοτόμες χρήσεις ενισχύοντας παράλληλα τις δυνατότητες μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμοστούν, τα πανεπιστήμια να βελτιώσουν τα προγράμματα σπουδών τους και η κοινωνία να αντιληφθεί την αναγκαιότητα αλλά και τις προσκλήσεις αυτής της μετάβασης. Η αλλαγή της διεθνούς και ευρωπαϊκής στρατηγικής αποτελεί μονόδρομο, αλλά ταυτόχρονα και ευκαιρία όχι μόνο για ερευνητικές πρωτοβουλίες, αλλά και για ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών σχεδίων στο χώρο των πρώτων υλών, που όλο και συχνότερα ακούγονται το τελευταίο διάστημα.
Σκοπός του RawMat2021 είναι να συγκεντρώσει και να φέρει σε επαφή επιστήμονες, στελέχη εταιρειών και φορείς λήψης αποφάσεων προκειμένου να μοιραστούν απόψεις και γνώσεις σε σχέση με τις προκλήσεις, τις ευκαιρίες και τις σύγχρονες τάσεις, εφαρμογές και εξελίξεις στις πρώτες ύλες και την κυκλική οικονομία. Το Συνέδριο απευθύνεται στη Διεθνή επιστημονική κοινότητα, τους παραγωγικούς φορείς, τη Δημόσια Διοίκηση και την κοινωνία με στόχο τη διάχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων, τεχνολογικών επιτευγμάτων και γνώσης ενώ, ταυτόχρονα, συνιστά μια σημαντική ευκαιρία για τη διεθνή προβολή των φορέων και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο.
