Η Έλλη Παναγιωτοπούλου, Group Communications & Corporate Affairs Director, και η Δάφνη Μάντζιου, Project Manager Just Go Zero Tilos της Polygreen, μας εξηγούν πώς η Τήλος έχει γίνει το πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων, ενώ υπογραμμίζουν πως το Just Go Zero είναι τρόπος σκέψης και ζωής.
Πρόσφατα παρουσιάστηκε το πρωτοποριακό πρόγραμμα Just Go Zero Tilos. Τι ακριβώς περιλαμβάνει και τι προσφέρει στο νησί;
Έλλη Παναγιωτοπούλου: Με το πρωτοποριακό πρόγραμμα Just Go Zero Tilos, δημιουργήσαμε το πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων που δείχνει έμπρακτα πως η κυκλική οικονομία μπορεί να επιτευχθεί, αποτελώντας παράλληλα μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας!
Πιο αναλυτικά, η εφαρμογή του προγράμματος ξεκινάει από τη συλλογή των υλικών πόρτα-πόρτα σε κάθε σπίτι και σε κάθε επιχείρηση του νησιού και καταλήγει στην πλήρη αξιοποίηση όλων των ρευμάτων αποβλήτων, τα οποία στο σύνολό τους είναι είκοσι πέντε.
Τα αποτελέσματα που πετυχαίνουμε καθημερινά είναι εντυπωσιακά. Αυτήν τη στιγμή στο νησί υπάρχει μηδενική ταφή αποβλήτων, καθώς έχουμε καταργήσει τον ΧΥΤΑ και τους δημόσιους κάδους του νησιού. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι σε συνεργασία με το Δήμο Τήλου πετύχαμε μια εντελώς νέα αντίληψη ζωής στο νησί της Τήλου, που πλέον αποτελεί το πρότυπο μιας νέας βιώσιμης ανάπτυξης.
Πότε ξεκίνησε η συζήτηση για την εφαρμογή του προγράμματος στην Tήλο; Ποια ήταν η αφορμή αλλά και ποιες οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε στην προσπάθεια;
Έλλη Παναγιωτοπούλου: Για εμάς στην Polygreen η κυκλικότητα βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας μας και η μετάβαση σε έναν κόσμο χωρίς απόβλητα ταυτίζεται με την επιχειρηματική αποστολή μας. Όπως στη φύση δεν υπάρχουν απόβλητα και τα πάντα μπορούν να αποκτήσουν μια δεύτερη ζωή, το ίδιο μπορούμε να πετύχουμε αντίστοιχα και στις ανθρώπινες κοινότητες, μικρές ή μεγάλες.
Ένα χρόνο πριν, και με αρωγό το Δήμο της Τήλου, κρίναμε πως η αρχή μπορεί να γίνει στο νησί, με στόχο να αλλάξει τον τρόπο που διαχειρίζεται τα απόβλητά του, ώστε να μετατραπεί σε παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης παγκοσμίως. Επιλέξαμε την Τήλο, γιατί είναι ένα νησί που εδώ και πολλά χρόνια πρωτοπορεί σε διάφορους τομείς, οι κάτοικοι είναι πρόθυμοι να αγκαλιάσουν τις αλλαγές στην καθημερινότητά τους και έχουν ήδη εμπειρία στην εφαρμογή και υιοθέτηση σημαντικών περιβαλλοντικών έργων. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε στο ταξίδι μετασχηματισμού της Τήλου ήταν πολλές, καθώς ήταν η πρώτη φορά που μία ολόκληρη κοινότητα έπρεπε να αλλάξει τις καθημερινές της συνήθειες για να γίνει zero waste. Το αποτέλεσμα όμως μας δικαίωσε και έτσι αυτό το μικρό ακριτικό νησί του Νοτίου Αιγαίου έγινε παράδειγμα προς μίμηση, με αναφορές στα μεγαλύτερα μέσα παγκοσμίως.
Ποιες λύσεις και εργαλεία της Polygreen αξιοποιούνται στο project αλλά και πώς αντικατοπτρίζεται η γενικότερη φιλοσοφία σας σε αυτό;
Δάφνη Μάντζιου: Η Polygreen εξειδικεύεται στην ανάπτυξη λύσεων κυκλικής οικονομίας με επίκεντρο την ορθή διαχείριση των αποβλήτων και μέσα από το καινοτόμο πρόγραμμα Just Go Zero αυτό ακριβώς έκανε πράξη στο νησί της Τήλου.
Η βασικότερη υποδομή στην οποία επενδύσαμε, είναι το Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας (3Κ), το οποίο στην πράξη αντικατέστησε τον ΧΥΤΑ και πλέον λειτουργεί σαν πρότυπο κέντρο συγκέντρωσης, διαλογής και δεματοποίησης ανακυκλώσιμων υλικών και ταυτόχρονα μετατροπής βιοαποβλήτων σε εδαφοβελτιωτικό.
Βασικός μας στόχος είναι να πετύχουμε σωστό διαχωρισμό των αποβλήτων στην πηγή, και για το λόγο αυτό πρώτο μας μέλημα ήταν να προμηθεύσουμε όλα τα νοικοκυριά με ειδικό εξοπλισμό, ώστε να μπορούν να το κάνουν πράξη. Η ευαισθητοποίηση των κατοίκων του νησιού και η συνεχής ενημέρωση αποτελούν τον πυρήνα της προσπάθειάς μας, καθώς απώτερος στόχος είναι η αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών. Στο Κέντρο Ενημέρωσης Zero Point, που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία στο λιμάνι, οι άνθρωποι της Polygreen παρέχουν αναλυτικές πληροφορίες και οδηγίες διαχείρισης στους κατοίκους, τους επιχειρηματίες και τους επισκέπτες του νησιού.
Με γνώμονα μια ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση των αποβλήτων που αποβλέπει στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και την αποδοτικότητα των πρώτων υλών, ιδρύσαμε το Κέντρο Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ), έναν χώρο στον οποίο αντικείμενα που δεν θεωρούνται πλέον χρήσιμα μετατρέπονται σε νέα προϊόντα. Τέλος, όπως σε όλα τα έργα που υλοποιεί το Just Go Zero, κάτοικοι και επιχειρήσεις μπορούν να παρακολουθούν τις ποσότητες των υλικών που ανακυκλώνουν μέσα από μια ειδικά σχεδιασμένη εφαρμογή, που τους προτρέπει να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους.
Πώς το έχουν υποδεχθεί οι κάτοικοι; Πώς προσεγγίστηκαν προκειμένου να προχωρήσουν στην αλλαγή αυτή φιλοσοφίας και κουλτούρας;
Δάφνη Μάντζιου: Εκτός από την ορθή συλλογή των υλικών, ένα άλλο βασικό ζήτημα για την επιτυχή υλοποίηση του Just Go Zero Tilos ήταν να περιοριστεί στο ελάχιστο η παραγωγή των αποβλήτων στο νησί. Και αυτό απαιτεί αλλαγή της στάσης και της αντίληψης για τα απόβλητα από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας του νησιού.
Τους τελευταίους μήνες είμαστε κάθε μέρα δίπλα στους ανθρώπους της Τήλου, για να τους εξηγήσουμε τα οφέλη του zero waste, να τους εκπαιδεύσουμε στη χρήση του νέου συστήματος κυκλικής διαχείρισης και να τους υποστηρίξουμε σε αυτήν τη σημαντική αλλαγή. Βλέπουμε μαζί τους τι αποδίδει και βελτιώνουμε το σύστημα όπου απαιτείται. Κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι γίνονται μέρος αυτής της αλλαγής, στηρίζουν ενεργά την προσπάθεια και συμμετέχουν σε ένα νέο κίνημα, που τελικά οδηγεί σε έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής.
με την ομάδα του Just Go Zero Tilos
Τι έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής και ποια είναι τα επόμενα στάδια για το πρόγραμμα στην Τήλο;
Δάφνη Μάντζιου: Σε διάστημα έξι μηνών, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε η εφαρμογή του Just Go Zero Tilos, έχουν συνολικά συλλεχθεί και αξιοποιηθεί 15 τόνοι οργανικά, 27 τόνοι ανακυκλώσιμα και 9 τόνοι μη ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ το ποσοστό ανάκτησης υλικών από τα απόβλητα σε εβδομαδιαία βάση ξεπερνάει το τελευταίο διάστημα το 85%.
Πέρα από τους αριθμούς όμως, το Just Go Zero Tilos δημιουργεί μια αλυσίδα από οφέλη, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά. Βελτιώνει την ποιότητα ζωής στο νησί και καλλιεργεί μια συνείδηση ελαχιστοποίησης παραγωγής αποβλήτων, που σταδιακά γίνεται τρόπος ζωής. Παράλληλα, καθιερώνει την Τήλο ως βιώσιμο τουριστικό προορισμό που μεταφέρει το μήνυμα της βιωσιμότητας και της ισορροπίας μεταξύ ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος, ενώ έχει ήδη δημιουργήσει στο νησί 10 νέες θέσεις εργασίας.
Μπορεί να εφαρμοστεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας; Πραγματοποιείτε σαν Polygreen άλλες ανάλογες συζητήσεις;
Έλλη Παναγιωτοπούλου: Το Just Go Zero είναι ένας τρόπος σκέψης και ένας τρόπος ζωής που μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε το ζητήσουν οι πολίτες και να συμβάλει στην εξάλειψη της έννοιας του αποβλήτου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Το αν θα είναι πόλη, νησί ή κράτος, αφορά μόνο την προσαρμογή της τεχνικής λύσης – την οποία όπως προσαρμόσαμε στην Τήλο, έτσι θα προσαρμόσουμε και σε όποιο άλλο μέρος επιθυμεί να ακολουθήσει αυτό το παράδειγμα.
Πόσο απέχουμε από το όραμα της απόλυτης εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας; Τι ρόλο θέλει να διαδραματίσει σε αυτό το σημαντικό εγχείρημα η Polygreen;
Έλλη Παναγιωτοπούλου: Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία προϋποθέτει την υιοθέτηση νέων προτύπων στην παραγωγή και την κατανάλωση, να σχεδιάζουμε δηλαδή και να χρησιμοποιούμε προϊόντα που θα μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα από την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση ή την ανάκτηση ενέργειας. Τέλος, απαραίτητη είναι και η αλλαγή της προσωπικής και συλλογικής μας στάσης απέναντι στο περιβάλλον. Στην Polygreen, φιλοδοξούμε να διαδραματίσουμε ηγετικό ρόλο στη μετάβαση αυτή της Ελλάδας από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο οικονομίας. Με όραμά μας είναι έναν υγιέστερο πλανήτη και ένα βιώσιμο φυσικό περιβάλλον για τις επόμενες γενιές, στοχεύουμε η κυκλική οικονομία να θεωρείται σε 20 χρόνια από σήμερα το αυτονόητο μοντέλο λειτουργίας της οικονομίας.
του PCAI – Polygreen Culture & Art
