Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε νέες τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη θωράκιση των έργων υποδομής έναντι της κλιματικής αλλαγής για την περίοδο 2021-2027. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα συμβάλουν στην ενσωμάτωση κλιματικών παραμέτρων στις μελλοντικές επενδύσεις και στην ανάπτυξη έργων υποδομής από κτίρια και υποδομές δικτύων έως μια σειρά δομημένων συστημάτων και περιουσιακών στοιχείων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι θεσμικοί και ιδιωτικοί Ευρωπαίοι επενδυτές θα είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις μετά λόγου γνώσεως σχετικά με έργα που θεωρούνται συμβατά με τη συμφωνία του Παρισιού και τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα.
Ως εκ τούτου, οι κατευθυντήριες γραμμές που εγκρίθηκαν σήμερα θα βοηθήσουν την ΕΕ να υλοποιήσει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, να εφαρμόσει τις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού νόμου για το κλίμα και να καταστήσει οικολογικότερες τις δαπάνες της ΕΕ. Ευθυγραμμίζονται με πορεία μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά -55 % έως το 2030 και με την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050· ακολουθούν τις αρχές της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση» και της «μη πρόκλησης σημαντικής ζημίας»· και πληρούν τις απαιτήσεις που ορίζονται στη νομοθεσία για διάφορα ταμεία της ΕΕ, όπως το InvestEU, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ).
Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής έχει ήδη επιπτώσεις σε περιουσιακά στοιχεία και υποδομές με μακρά διάρκεια ζωής, όπως οι σιδηρόδρομοι, οι γέφυρες ή οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, και οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον. Για παράδειγμα, η δόμηση σε περιοχές που ενδέχεται να επηρεαστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή· ομοίως, η αντοχή στη θερμότητα για τις σιδηροδρομικές γραμμές πρέπει να λαμβάνει υπόψη την προβλεπόμενη υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία και όχι τις ιστορικές τιμές. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο να προσδιοριστούν με σαφήνεια υποδομές που είναι έτοιμες για ένα μέλλον που θα χαρακτηρίζεται από κλιματική ουδετερότητα και κλιματική ανθεκτικότητα — και, κατόπιν, να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε αυτές τις υποδομές.
Η θωράκιση έναντι της κλιματικής αλλαγής αποτελεί διαδικασία που ενσωματώνει στην ανάπτυξη έργων υποδομής μέτρα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και για την προσαρμογή σε αυτήν. Οι τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές που εγκρίθηκαν σήμερα καθορίζουν κοινές αρχές και πρακτικές για τον εντοπισμό, την ταξινόμηση και τη διαχείριση των φυσικών κλιματικών κινδύνων κατά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την εκτέλεση και την παρακολούθηση έργων και προγραμμάτων υποδομής. Η διαδικασία διακρίνεται σε δύο πυλώνες (μετριασμός, προσαρμογή) και σε δύο φάσεις (αναλυτική εξέταση, λεπτομερής ανάλυση), ενώ η τεκμηρίωση και η επαλήθευση της θωράκισης έναντι της κλιματικής αλλαγής θεωρούνται ουσιαστικό μέρος του σκεπτικού για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων.
Συγκεκριμένα, για τις υποδομές με διάρκεια ζωής πέραν του 2050, οι κατευθυντήριες γραμμές ορίζουν ότι η λειτουργία, η συντήρηση και ο τελικός παροπλισμός οποιουδήποτε έργου θα πρέπει να πραγματοποιούνται με κλιματικά ουδέτερο τρόπο, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει παραμέτρους κυκλικής οικονομίας, όπως η ανακύκλωση ή η αναδιάθεση των υλικών. Η ανθεκτικότητα των νέων έργων υποδομής στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να διασφαλίζεται μέσω κατάλληλων μέτρων προσαρμογής, βάσει εκτίμησης κλιματικών κινδύνων.
Ιστορικό
Οι νέες τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη θωράκιση των έργων υποδομής έναντι της κλιματικής αλλαγής εκπονήθηκαν από την Επιτροπή σε στενή συνεργασία με δυνητικούς εταίρους υλοποίησης για το InvestEU, από κοινού με τον όμιλο της ΕΤΕπ.
Προορίζονται κυρίως για φορείς υλοποίησης έργων και εμπειρογνώμονες που συμμετέχουν στην προετοιμασία έργων υποδομής. Μπορούν επίσης να αποτελέσουν χρήσιμο έγγραφο αναφοράς για δημόσιες αρχές, εταίρους υλοποίησης, επενδυτές, ενδιαφερόμενα μέρη και λοιπούς φορείς.
Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται στα διδάγματα που αντλήθηκαν από μεγάλα έργα για τη θωράκιση έναντι της κλιματικής αλλαγής κατά την περίοδο 2014-2020 και επίσης ενσωματώνουν τη θωράκιση έναντι της κλιματικής αλλαγής στη διαχείριση κύκλου έργου (ΔΚΕ), στις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ) και στη στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΕΠΕ), ενώ περιλαμβάνουν συστάσεις για τη στήριξη των εθνικών διαδικασιών θωράκισης έναντι της κλιματικής αλλαγής στα κράτη μέλη.
