Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου. Όπως προτάθηκε από την Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021, η νέα οδηγία θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της επιβολής του ποινικού δικαίου και θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας μέσω της καταπολέμησης των σοβαρότερων περιβαλλοντικών αδικημάτων που μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στην ανθρώπινη υγεία.
Μόλις τεθεί σε ισχύ η νέα οδηγία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμπεριλάβουν στο ποινικό τους δίκαιο μεγαλύτερη ακρίβεια όσον αφορά τον ορισμό των κατηγοριών περιβαλλοντικών αδικημάτων, καθώς και αποτελεσματικές αποτρεπτικές κυρώσεις για τους παραβάτες. Το νέο νομικό πλαίσιο θα συμβάλει στη διασφάλιση ότι τα σοβαρά περιβαλλοντικά αδικήματα δεν παραμένουν ατιμώρητα. Αυτό θα αποτρέψει τη ρύπανση και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και θα συμβάλει στη διατήρηση της φύσης μας για τις μελλοντικές γενιές.
Επιβολή κυρώσεων για περιβαλλοντική βλάβη
Οι παραβιάσεις περιβαλλοντικών υποχρεώσεων, όπως το παράνομο εμπόριο και ο χειρισμός χημικών ουσιών ή υδραργύρου, η παράνομη ανακύκλωση πλοίων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ποινικά αδικήματα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Παρόμοια είδη και επίπεδα κυρώσεων για φυσικά και νομικά πρόσωπα θα ισχύουν σε ολόκληρη την ΕΕ, γεγονός που θα συμβάλει στη διασφάλιση συνεκτικότερης εφαρμογής και στην ενίσχυση του αποτρεπτικού τους αποτελέσματος. Για παράδειγμα, η παράνομη συλλογή, μεταφορά και επεξεργασία αποβλήτων ή η διάθεση στην αγορά παράνομα υλοτομημένης ξυλείας ή προϊόντων ξυλείας από παράνομα υλοτομημένη ξυλεία θα τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον πέντε έτη στα κράτη μέλη. Τα μέγιστα πρόστιμα για τις εταιρείες που διαπράττουν τέτοια ποινικά αδικήματα δεν θα πρέπει να είναι μικρότερα από το 5 % του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών του νομικού προσώπου ή από ποσό που αντιστοιχεί σε 40 εκατ. EUR.
Η πρόκληση ιδιαίτερα σοβαρής βλάβης στο περιβάλλον θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως διακεκριμένο αδίκημα, με υψηλότερες κυρώσεις. Επιπλέον, οι εθνικοί νομοθέτες πρέπει να εξετάσουν ειδικές επιβαρυντικές περιστάσεις και παρεπόμενες κυρώσεις και μέτρα (επιπλέον των χρηματικών ποινών) για να καταστεί δυνατή η εξατομικευμένη αντιμετώπιση συγκεκριμένων εγκλημάτων. Τα πρόσωπα που αναφέρουν περιβαλλοντικά αδικήματα και συνεργάζονται με τις αρχές επιβολής του νόμου θα επωφελούνται από υποστηρικτικά μέτρα στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας.
Οεντοπισμός και η επιβολή κυρώσεων για πραγματικά εγκλήματα απαιτεί μια αποτελεσματική αλυσίδα ενεργειών με τη συμμετοχή των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, των εισαγγελέων και των δικαστηρίων. Για να βοηθηθούν οι εργασίες επιβολής της νομοθεσίας στην πράξη, οι εθνικές αρχές θα είναι επιφορτισμένες με την ανάπτυξη στρατηγικής προσέγγισης για τη διασφάλιση ισχυρής αντίδρασης στην εγκληματική συμπεριφορά. Οι επαγγελματίες που εργάζονται επιτόπου, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρητών, των αστυνομικών, των εισαγγελέων και των δικαστών, θα επωφεληθούν από επαρκείς πόρους και κατάλληλη κατάρτιση, καθώς και αποτελεσματικά εργαλεία για την επιβολή, τον συντονισμό, τη συνεργασία και τη συλλογή δεδομένων.
Δεδομένου ότι το περιβαλλοντικό έγκλημα είναι ένα σύνθετο παγκόσμιο φαινόμενο που απαιτεί προσπάθειες από διάφορες αρχές και έχει συχνά διασυνοριακές επιπτώσεις, η νέα οδηγία θα διευκολύνει τη συνεργασία και τον συντονισμό των αρχών στην ΕΕ και διεθνώς.
Επόμενα βήματα
Εναπόκειται τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν επίσημα την πολιτική συμφωνία. Η οδηγία θα αρχίσει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ιστορικό
Υπάρχει αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της ανταπόκρισης της ποινικής δικαιοσύνης στο περιβαλλοντικό έγκλημα και της εγκληματικής κατάστασης επί τόπου. Παρά την ισχύουσα οδηγία, ο αριθμός των διασυνοριακών ερευνών και καταδικαστικών αποφάσεων στην ΕΕ για περιβαλλοντικά εγκλήματα δεν έχει αυξηθεί σημαντικά. Αντιθέτως, το περιβαλλοντικό έγκλημα αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς από 5 % έως 7 % παγκοσμίως, προκαλώντας διαρκείς ζημίες για τους οικοτόπους, τα είδη, την υγεία των ανθρώπων και τα έσοδα των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του UNEP και της Ιντερπόλ, που δημοσιεύθηκαν τον Ιούνιο του 2016, η ετήσια απώλεια που προκαλείται από το περιβαλλοντικό έγκλημα κυμαίνεται μεταξύ 91 και 258 δισ. δολαρίων ΗΠΑ.
